De Hoorn van Afrika kampt sinds 2,5 jaar met een extreme droogte. Uit onderzoek van de World Weather Attribution waaraan Nederlandse wetenschappers meewerkten, blijkt dat dit mede het gevolg is van de door mensen veroorzaakte klimaatverandering. Hierdoor is de droogte veel sterker en ook veel waarschijnlijker – honderd keer volgens een conservatieve schatting – geworden.
Het gaat om de ergste droogte sinds veertig jaar waardoor Ethiopië, Eritrea, Somalië, Djibouti, Kenia en Soedan worden getroffen. In alle vijf regenperiodes sinds oktober 2020 is er weinig regen gevallen. De droogte is alleen onderbroken door korte hevige regenval die zorgde voor plotselinge overstromingen. Dit heeft geleid tot mislukte oogsten, sterfte van vee, grote watertekorten en extra conflicten. Miljoenen mensen worden bedreigd met hongersnood.
Sterke toename van verdamping
In hun studie hebben wetenschappers van World Weather Attribution de regenval geanalyseerd in de meest getroffen regio in de zuidelijke Hoorn van Afrika (delen van Ethiopië, Eritrea en Kenia). Zij concluderen dat de uitzonderlijke droogte wordt veroorzaakt door een bijzondere combinatie van weinig neerslag en hoge verdamping, het gevolg van door de mens veroorzaakte klimaatverandering.
De combinatie had niet geleid tot droogte als de wereld 1,2 graad Celsius koeler zou zijn. Dat de ernst van de droogte zoveel groter is geworden, wordt vooral verklaard door de sterke toename van de verdamping vanwege hogere temperaturen.
Door de klimaatverandering waarvan menselijk handelen de oorzaak is, zijn gebeurtenissen zoals de huidige droogte veel sterker en waarschijnlijker geworden in de Hoorn van Afrika. Een conservatieve schatting is dat zo’n droogtegebeurtenis ongeveer honderd keer waarschijnlijker is geworden, aldus het onderzoek. De onderzoekers bevelen aan te investeren in aanpassingsstrategieën die robuust zijn voor zowel natte als droge extremen.
Extreem droge bodem
Het onderzoek is uitgevoerd door wetenschappers uit Kenia, Mozambique, Zuid-Afrika, Nederland, Duitsland, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Een van de auteurs van de studie is universitair hoofddocent Gerbrand Koren van de Universiteit Utrecht. Hij spreekt van een “schokkend resultaat”.
Koren licht in het AD toe waarom klimaatverandering zo’n grote invloed heeft. “Er is daardoor enorm veel verdamping, die wordt gedreven door de temperatuur van de atmosfeer. De regen die er is, verdampt sneller. Het gevolg is dat je daar een extreem droge bodem krijgt en planten uitdrogen. En als het dan wel gaat regenen op zo’n dorre grond, heb je het probleem dat de bodem het water niet meer opneemt en wegspoelt, wat de droogte weer versterkt.”
