In het duingebied Zwanenwater bij Callantsoog zijn niet alleen concentraties van het bestrijdingsmiddel dinoterb gemeten, maar ook van het minstens zo giftige fenchloorfos. Een motie van de Partij van de Dieren en Water Natuurlijk, die unaniem is aangenomen, roept het college van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) op 'daadkrachtig en ferm' op te treden.
Het was opnieuw de milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) die de overschrijdingen aantrof in de openbare meetresultaten van 2022. In een artikel in de Volkskrant van gisteren trok voorzitter Johan Vollenbroek hierover aan de bel.
Op vier meetpunten bleek de veiligheidsnorm voor fenchloorfos ongeveer tien keer overschreden. Dat wijst volgens Vollenbroek op recent gebruik. Fenchloorfos wordt preventief ingezet tegen insecten, maar is in Nederland sinds 1998 verboden.
Eerder deze maand meldde MOB al dat het eveneens verboden dinoterb in 2022 op meerdere plekken in Noord-Holland was gemeten. Eerst leek dat alleen het geval bij het West-Friese Venhuizen, maar later dus ook in het Zwanenwater, een Natura 2000-gebied tussen Callantsoog en Petten.
Kaderrichtlijn Water
MOB riep het waterschap op te gaan handhaven, maar dat is niet zo eenvoudig, verklaarde HHNK toen. Allereerst moet duidelijk zijn waar de vervuiling vandaan komt en dan nog is het in principe aan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) om op te treden.
Wel beloofde het waterschap een onderzoek te starten naar de mogelijke routes en bronnen van de vervuiling, mede op verzoek van de branchevereniging van bollentelers KAVB. Die stelt dat dinoterb in de bollensector nooit gebruikt is. Daarnaast zet het waterschap in op bewustwording bij agrariërs en ondersteuning om ‘schoner’ te werken.
Naar aanleiding van de nieuwe ophef benadrukte HHNK gisteren in een verklaring dat stoffen als fenchloorfos sinds 2020 sneller worden gemeten door betere apparatuur. Het zegt de focus te willen houden op de Kaderrichtlijn Water (KRW) en gewasbeschermingsmiddelen, waar deze stoffen buiten vallen.
Motie
Voor de MOB en een aantal omwonenden was dat niet genoeg. Zij meldden zich gisteravond tijdens de vergadering van het algemeen bestuur als inspreker om hun zorgen te uiten.
Ook de Partij voor de Dieren en Water Natuurlijk eisen meer actie. Zij dienden een motie in waarin zij het college van dijkgraaf en hoogheemraden oproepen "daadkrachtig en ferm op te treden tegen overtreders van gebruik van (verboden) zeer zorgwekkende stoffen zoals en vergelijkbaar met dinoterb".
Het waterschap moet de samenwerking met de NVWA, de provincie en de omgevingsdienst intensiveren en zo mogelijk voor de zomer met een verscherpt controleprotocol en handhavingsplan komen.
Zelfde doel
De motie werd unaniem aangenomen en zal dan ook uitgevoerd worden, zegt woordvoerder Jorrit Voet van HHNK. "We hebben allemaal hetzelfde doel: dat deze stoffen niet in het water komen. Dus we hopen dat het brononderzoek naar dinoterb ons ook kan leren hoe we moeten omgaan met stoffen die we niet hoeven te meten (omdat ze buiten de KRW en de gewasbeschermingsmiddelen vallen, red.), maar die we wel meten."
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.