Nu klimaatrisico's groter worden, moet het hergebruik van zwart water een grotere rol spelen in de watertransitie, zeggen Sybrand Metz, technisch directeur van Desah, en Ton Koekkoek, eigenaar van Akanova. Technologisch is er volgens hen geen uitdaging meer. Wat is er nodig om zwart water als waterbron toe te passen? “We lopen vaak tegen ingewikkelde besluitvorming aan”, zegt Metz.
Deze content is een productie van Water Alliance
Beide Sneker bedrijven houden zich al jarenlang bezig met circulaire oplossingen voor zwart water. Zo lanceerde Desah onder andere een project in Sneek, waar 207 huishoudens afvalstromen lokaal inzamelen en worden nutriënten teruggewonnen. Akanova draait onder meer een project in Almere met een decentrale afvalwaterzuivering voor 800 woningen. Water dat herbruikbaar is als zwemwater of als sproeiwater voor de moestuin.
Ondanks deze voorbeelden komen grootschalige vervolgprojecten in Nederland lastig van de grond. “Het werkt allemaal heel goed”, zegt Koekkoek. “Het zijn geen pilots meer. In Nederland wordt graag gesproken over pilots, maar een pilot optuigen betekent vaak simpelweg uitstel.” Hoe dat komt? Ingewikkelde besluitvorming, stelt Metz. “Er zijn verschillende partijen die hun zegje moeten doen. De gemeente, het waterschap, drinkwaterbedrijf en de projectontwikkelaar.”
Veel gemeenten zijn volgens Metz heel positief over lokaal water zuiveren en lokaal hergebruik. “Ze zien de voordelen voor bijvoorbeeld de natuur.” Toch ontstaan er ook vaak discussies over verantwoordelijkheden en financiën, ziet Koekkoek. “Wie betaalt wat en wie is waar verantwoordelijk voor? Ook zijn er verschillende stromingen binnen overheidsinstanties. Een deel wil vernieuwen en een ander deel niet.”
Afvalwaterbehandelingsinstallatie voor zwart en grijs water in de wijk Noorderhoek in Sneek
Koekkoek constateert een patroon. “Zestig jaar geleden was een drukriolering ook iets nieuws en was men huiverig. Nu zweert iedereen erbij. Maar er heerst nog conservatisme. Er wordt graag vastgehouden aan het vertrouwde.“ Om het tij te keren pleit Koekkoek voor wetgeving. “Ik zou willen zeggen: bij elk nieuwbouwproject moet waterhergebruik plaatsvinden. Het liefst op wijkschaal, omdat dat veel doeltreffender en betaalbaarder is.”
Metz haalt als voorbeeld het project aan in Helsingborg, Zweden. “Daar hebben we dezelfde installaties zoals in Sneek gebouwd, maar dan voor een woonwijk van 2.500 mensen. In Helsingborg is er één partij verantwoordelijk voor de riolering, afvalwaterzuivering en drinkwater, waardoor de besluitvorming een stuk eenvoudiger is. Daarnaast heeft de stad een sterke visie op het gebied van duurzaamheid. Het is eigenlijk fantastisch dat de Zweden pronken met in Nederland ontwikkelde technologie.”
Volgens Koekkoek is het echter een kwestie van tijd dat zwart water ook in Nederland meer wordt gezien als een bron. Hij trekt een parallel met de energietransitie. “Daar riepen ze 15 jaar geleden: let op het stroomnet, want dat is overvol. Niemand deed wat en nu hebben we problemen. Wij waarschuwen nu voor het water en hebben een oplossing. Er moet eerst een watercrisis ontstaan. In 2018 ging het net goed, maar misschien is het nodig dat het echt een keer misgaat.”
Water Alliance is een netwerkorganisatie die samen met onderzoekstinstituut Wetsus, het CEW en CIV Water een innovatieketen voor de watertechnologie vormt op de WaterCampus in Leeuwarden
