H2O Podium

“Ik heb mijn relatie met de zee altijd ervaren als de band tussen een vader en een zoon. Vroeger kon ik bij hem [de zee] mijn zorgen kwijt, nu zijn die zo groot, dat ik de zee heb verzadigd met mijn zorgen.”

Vruchtbaar (samen)werken in grotere organisaties en verbanden is altijd een worsteling. Hoe doe je het goede, en hoe doe je dat goed? Van oudsher een goede markt voor adviseurs. Iedereen die wat langer werkt, heeft ze langs zien komen: de goeroes van Projectmanagement (SMART), Key Performance Indicatoren (KPI’s), Lean Six Sigma en kwaliteitsmanagement (ISO 9001).  

In Vlaanderen wil het nieuwe kabinet Diependaele het waterbeheer hervormen. Het is te versnipperd en te complex, staat in het regeerakkoord. “Gemeenten, polderbesturen en wateringen, provincies, Vlaamse administraties... ze hebben allemaal wel iets te zeggen over een stukje waterloop ergens in Vlaanderen.”

De titel van het Deltaprogramma 2025 - Naar een nieuwe balans in de leefomgeving: ruimte voor leven met water - leest als poëzie, zegt Lotte Jensen 26 september in het Amsterdamse debatcentrum De Balie. De literatuurwetenschapper en filosoof was gevraagd om met een gesproken column een intermezzo te verzorgen in het debat over de toekomst van Nederland en het waterbeheer met deltacommissaris Co Verdaas, die een week na Prinsjesdag zijn eerste Deltaprogramma toelicht voor een handvol toehoorders in hartje Amsterdam.

De extreme regenval en overstromingen in Centraal- en Oost-Europa als gevolg van storm Boris zijn een duidelijke reminder van de mogelijke gevolgen van extreem weer. Hiervan leren is belangrijk, ook voor Nederland.

Tot enkele jaren geleden hoefden waterbedrijven niet veel te investeren. Nu wel. Bizar is dat juist de drinkwaterwet dat belemmert. De minister is aan zet om een list te verzinnen. Ik doe een suggestie.

De Waddenzee is een van de laatst overgebleven grootschalige bij eb droogvallende ecosystemen ter wereld. Dit systeem dat zich in de afgelopen duizenden jaren heeft gevormd, dreigt nu door zeespiegelstijging te verdwijnen. Voor behoud van de bijzondere biotoop moet, betogen Fred Sanders, Leo Schagen, Peter Vonk en Harold IJskes, worden ingezet op twee opgaven: grondsuppletie ter compensatie van de zeespiegelstijging en toevoer van zoet water, ook in droge perioden.

In de uitgave van H₂O september leest u artikelen over nieuwe ontwikkelingen in het zuiveren van water. Drinkwaterbedrijf Oasen omarmt in Nieuw-Lekkerland en Kamerik de toekomst met One Step Reverse Osmose, NX Filtration maakt in de nieuwe membranenfabriek in Hengelo RO-water van precies 20, 55 en 78 graden voor het productieproces, op de rwzi in Weert draait de eerste mobiele versie van de Nereda-techniek en onder de paraplu van het Groeiplan Watertechnologie wordt een full scale test voorbereid met zelfstandig opererende afwaterzuiveringen die worden bestuurd met behulp van artificial intelligence.

Het water duwde tegen m’n kuiten en de kou liet mijn huid tintelen. Toen ik vooroverboog om waterwezens te determineren, gleed mijn verrekijker van mijn nek en plonsde zo de sprengenbeek in. Als ik mijn collega hierover vertel om een irritatie over verzekeringsgedoe in te leiden, verzucht hij: “Het is zo fijn om in de beek te staan. Helaas ben ik daarvoor te duur.” Ik schrik. Hoezo te duur? Hij stelt zo’n veldbezoek niet te kunnen verantwoorden vanuit zijn ‘kantoorfunctie’. Het ‘buiten spelen’ voelt als ‘spijbelen’. We verschillen hierin van mening, maar ik begrijp hem wel.

Chemiebedrijf 3M is een terugkerende naam in de problemen rond de Kaderrichtlijn Water (KRW). Ooit het boegbeeld van innovatieve producten, maar inmiddels is het bedrijf vooral verbonden met narigheid. Door de emissies van het wonderproduct PFAS uit hun fabriek in Antwerpen is de Westerschelde zo vervuild dat we geen vis meer kunnen eten. Tegelijk moet de grond rondom de productielocatie gesaneerd en loopt hierdoor de Antwerpse rondweg jaren vertraging op en kost inmiddels vele miljarden euro meer.

Jos Peters luisterde traditiegetrouw nauwgezet naar de Troonrede, de eerste van het kabinet Schoof. Hij hoorde veel niet: geen woord over de drinkwaterproblemen, nauwelijks iets over waterkwaliteit en bar weinig over natuur. Conclusie: voor water en natuur heeft het kabinet nul ambitie en geen concrete plannen. Rest de vraag: wat gaan we sámen doen opdat een volgend kabinet wél opkomt voor water en natuur?

Opnieuw berichten media over normoverschrijdende concentraties van bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater en illegale lozingen van verboden stoffen, zoals dichloorvos, de insecticide die in hoge concentraties werd aangetroffen in Westlandse wateren. Wie beschermt ons (nou eindelijk eens) tegen dit landbouwgif, vraagt Jos Peters zich af.

Nederland telt nu 18 miljoen inwoners. Gelet op het enorme ruimtegebrek en de verdergaande bevolkingsgroei is het van een zeer hoge urgentie dat de Markerwaard wordt aangelegd, stelt Leo Onderwater. Maar inpoldering van het Markermeer dient meerdere doelen, zoals verbetering van de ecologie en de waterhuishoudkundige functie van het IJsselmeergebied. "De aanleg van de Markerwadden door Natuurmonumenten en Rijkswaterstaat is een ecologische miskleun."

Hoe krijgen we mensen in beweging voor het onbekende? Ook als het moeilijk voor te stellen is wat de klimaatgevolgen zijn, en naar welke aantrekkelijke toekomst we kunnen toewerken. Kunst en verbeelding kunnen wellicht helpen. Een beeld zegt immers meer dan 1.000 worden.