De Duitse minister van milieu zegt geen maatregelen te kunnen nemen voor inperking van lozingen van afvalwater met PFAS in de Rijn.
Dat blijkt uit de beantwoording van de brief die de Nederlandse drinkwaterbedrijven in september stuurden naar de Duitse regering in Berlijn. Daarin deden ze het klemmende verzoek om grenzen te stellen aan Duitse chemische industrie voor lozingen van industrieel afvalwater met PFAS de Rijn.
Drinkwaterbedrijven moeten steeds meer moeite doen om PFAS te verwijderen bij de bereiding van drinkwater uit de rivier. Daarom willen ze beperking van PFAS-lozingen.
Emissiegrenzen
Volgens het milieudepartement in Berlijn zijn PFAS-stoffen in industrieel afvalwater moeilijk meetbaar en ontbreken technieken voor het verwijderen van de ongewenste chemische stoffen. “De Duitsers zeggen eigenlijk: Wij kunnen hier niets aan doen en het lukt ons niet om grenzen te stellen aan de huidige lozingen”, zegt Gerard Stroomberg, directeur van de Vereniging van Rivier¬waterbedrijven RIWA-Rijn.
De PFAS-detectiegrens in het Duitse afvalwater is opgevoerd van 100 naar 500 nanogram per liter. Stroomberg wees in september de Duitse landsregering op het Rijnverdrag, waarin alle landen in het stroomgebied van de Rijn hebben afgesproken dat er grenswaarden worden opgenomen in lozingsvergunningen.
In die afspraken staan twee voorwaarden: het moet technisch haalbaar zijn en er dient rekening te worden gehouden met de kwaliteit van het ontvangende water. Stroomberg: “In het Rijnwater in ons land worden PFAS-waarden aangetroffen die drie tot vier keer hoger liggen dan het RIVM veilig acht voor de gezondheid. Dus de toestand van het ontvangende water vraagt wel degelijk om emissiegrenzen.”
Een van de grootste PFAS-vervuilers van de Rijn is het chemiepark in Leverkusen. Gemiddeld kan een bedrijf daar volgens de vergunning 35 gram PFAS per dag lozen, maar er zijn gevallen bekend met uitschieters naar 400 gram. Meerdere bedrijven hebben geen grenswaarden in hun vergunning. Dat leidt ertoe dat via de Rijn op jaarbasis honderden kilo’s aan PFAS-stoffen ons land binnenstromen. Het gaat om giftige chemische stoffen die niet afbreekbaar zijn en ernstige ziekte kunnen veroorzaken.
Lithium
Wat de Vereniging van Rivierwaterbedrijven zorgen baart is dat er nieuwe lozingen van de zorgelijke stoffen PFAS en lithium bij komen. Afgelopen maand kondigde het bedrijf Cylib de bouw aan van de grootste recyclingfabriek voor lithiumbatterijen in Europa op het chemiepark Dormagen tussen Düsseldorf en Keulen langs de Rijn. Stroomberg: ”Op waterbasis gaan ze hier vanaf 2026 batterijen ontmantelen. Daar kan PFAS en lithium bij vrij komen en dan is de vrees is dat ze ook hier hun afvalwater gaan lozen op de Rijn.”
Het gaat jaarlijks om de verwerking van 30.000 ton batterijen uit deauto-industrie en de chemische industrie. Het milieuministerie in Duitsland voorziet geen problemen met lithium in de Rijn. In ons land zijn juist in de Rijn hogere waardes van lithium gemeten en voorziet het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) ook voor deze stof risico’s voor de volksgezondheid in het drinkwater. Lithium is een zilverwit alkalimetaal dat in accu's voor consumentenelektronica en elektrische auto's wordt gebruikt.
In ons land wordt gewerkt aan een algeheel verbod op het lozen van PFAS. De Tweede Kamer gaf eerder deze maand de opdracht aan ministerie Madlener (infrastructuur en waterstaat) om te onderzoeken of het mogelijk is om vooruitlopend op de Europese Unie een nationaal verbod in te voeren op verspreiding van de chemische stoffengroep PFAS in het milieu.
In de H2O-podcast De Toekomst van Ons Water geeft Gerard Stroomberg uitleg over de beweegredenen om te ijveren voor het terugdringen van PFAS-lozingen in Duitsland.
