Nederland vierde binnen Europa op gebied van waterinnovatie

Dat Nederland een aardig partijtje meeblaast bij innovaties in de watertechnologie, wordt bevestigd door een rapport van het Europees Octrooibureau. Ons land staat binnen Europa op de vierde plaats als het gaat om het aantal octrooiaanvragen en hoeft alleen Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk voor te laten gaan. Wereldwijd wordt de tiende plek bezet met een aandeel van 3 procent.

Watergerelateerde technologieën vormen een vrij klein deel van het mondiale innovatielandschap, geeft het Europees Octrooibureau (EOB) aan in het rapport Innovation in water-related technologies. Hierin wordt een overzicht gegeven van de ontwikkelingen tussen 1992 en 2021.

In deze periode zijn er op waterterrein 22.372 octrooiaanvragen voor uitvindingen (de zogeheten internationale octrooifamilies ofwel IPFs) ingediend. Dat is 0,33 procent van alle octrooiaanvragen.

Flinke toename van octrooiaanvragen
Volgens de EOB zijn de watergerelateerde technologieën echter van cruciaal belang gezien de klimaatverandering en toenemende waterschaarste. Het aantal octrooiaanvragen is in dertig jaar tijd ongeveer verviervoudigd. Tegenwoordig worden er jaarlijks meer dan 1.200 ingediend. Ze houden vaak verband met nieuwe regelgeving of wijzigingen in bestaande regelgeving.

Waterbehandeling domineert hierbij met een stabiel aandeel van ongeveer 60 procent van de aanvragen. De snelste groei is waarneembaar bij efficiënte waterzuivering, in het bijzonder bij de automatisering en controle van zuiveringsactiviteiten. Op andere gebieden zijn de IPFs redelijk gelijk verdeeld tussen efficiënt watergebruik, drinkwaterwinning en bescherming tegen watergerelateerde gevaren (zie eerste figuur).

Totaal aantal octrooiaanvragen op 6 gebieden I Bron: Rapport Europees Octrooibureau

Europa koploper
Amerikaanse bedrijven en onderzoeksinstellingen vragen de meeste octrooien aan; het aandeel van de Verenigde Staten is 23 procent. Daarna volgen Duitsland en Japan (beide 12 procent). Op plek 10 staat Nederland met 3 procent van alle octrooiaanvragen voor watergerelateerde uitvindingen (zie tweede figuur).

Als continent loopt Europa duidelijk voorop. De 39 landen die bij het EOB zijn aangesloten, zijn samen goed voor 40 procent van alle internationale octrooifamilies. Nederland bezet de vierde plek achter Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, maar voor onder andere Italië, Zwitserland en Spanje.

België wordt niet specifiek genoemd. De zuiderburen behoren tot de groep van ruim 30 Europese landen die bij elkaar voor 9 procent bijdragen.

Volgens het EOB heeft Nederland een hogere specialisatiegraad op het gebied van waterinnovatie dan het Europees gemiddelde. Het octrooibureau belicht in het rapport twee voorbeelden van succesvolle innovaties met een Nederlands tintje: de biologische zuiveringstechnologie Nereda van Royal HaskoningDHV en TU Delft en het systeem CapDI voor de-ionisatie van water van het bedrijf Voltea (vroeger gevestigd in Sassenheim, nu in Texas).

Aandeel van landen bij octrooiaanvragen I Bron: Rapport Europees Octrooibureau

Grote bedrijven dominant
De top 15 van aanvragers bestaat volledig uit particuliere ondernemingen. De meeste hebben hun hoofdkantoor in Europa. Het Franse concern Veolia staat bovenaan de lijst met meer dan 200 IPFs tussen 1992 tot 2021. Tweede is het in de VS gevestigde Xylem en derde het Japanse Kurita.

Universiteiten en publieke onderzoeksorganisaties dienen minder vaak octrooiaanvragen in, maar hun bijdrage is in dertig jaar tijd wel flink toegenomen: van lager dan 5 naar nu 14 procent. De meest actieve instituten zijn Chinese Academy of Sciences, Nanjing University (China) en CNRS (Frankrijk).

Volgens het EOB heeft deze trend waarschijnlijk voor een groot deel te maken met inspanningen van universiteiten en publieke onderzoeksorganisaties om de groeiende waterproblemen aan te pakken. Denk bijvoorbeeld aan het produceren van drinkwater of het voorkomen en beperken van verontreiniging van oppervlaktewater. Daarbij is de bijdrage van industriële vernieuwers tot nu toe beperkt gebleven.

Technologieplatform gelanceerd
Het Europees Octrooibureau heeft een gratis technologieplatform voor waterinnovatie gelanceerd. Hiermee kunnen wetenschappers, overheden en bedrijven eenvoudiger door de online octrooidatabase met meer dan 150 miljoen documenten navigeren.

Ook is de Deep Tech Finder geactualiseerd. Via de site kunnen investeerders en potentiële partners in contact komen met honderden startups met Europese octrooiaanvragen voor watergerelateerde uitvindingen. Deze service van het EOB is eveneens gratis.