Bestrijdingsmiddelen en per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) zijn breed aanwezig in het grondwater van de provincie Utrecht. Verwacht wordt dat PFAS de komende jaren verder oplopen in het diepe grondwater.
Dit blijkt uit de resultaten van de meetronde 2024 in het kader van de grondwaterkwaliteit. In de provincie Utrecht is er een uitgebreid meetnet met vaste peilbuizen op een diepte van 10 tot 25 meter. Dit jaar zijn in ongeveer 100 meetfilters monsters genomen.
In ruim driekwart van deze filters zijn een of meer gewasbeschermingsmiddelen, medicijnresten, industriële stoffen en/of PFAS-stoffen aangetroffen (zie de tabel). Het betekent dat humane invloed in vrijwel het gehele grondwater van de provincie te vinden is, staat in het door ingenieursadviesbureau Sweco opgestelde rapport.
Toenemende PFAS-belasting
Stoffen uit de omvangrijke PFAS-groep worden op veel plaatsen gevonden in het grondwater. Dat was bij eerdere meetronden ook al zo. PFAS komen vooral door neerslag terecht op en in de bodem. In het rapport wordt gesproken over een toenemende belasting van het grondwater met PFAS-stoffen in de afgelopen 30 jaar, in weerwil van de eisen van de Kaderrichtlijn Water.
De concentraties PFAS nemen af, naarmate een meting dieper plaatsvindt. Maar ze zakken wel steeds dieper de grond in. “Als het patroon dat de metingen laten zien doorzet, is een toename van PFAS in het diepe grondwater te verwachten”, zegt Has Bakker, gedeputeerde Water en Bodem van Provincie Utrecht.
Hij vindt het de hoogste tijd dat er meer en effectievere maatregelen worden genomen. “Als provincie maken we ons daar hard voor in Europa. Maar ook dichter bij huis; daarom steunen we de Unie van Waterschappen met hun brandbrief over PFAS aan de rijksoverheid.”
Verboden bestrijdingsmiddelen aangetoond
Bestrijdingsmiddelen zijn nog altijd breed aanwezig in het grondwater, blijkt uit de meetronde 2024. Volgens de provincie is het opvallend dat enkele al langer verboden middelen nog steeds worden gemeten in het grondwater. Dit laat zien dat deze stoffen maar langzaam uit het milieu verdwijnen.
Er zijn beperkt geneesmiddelen en medicijnresten aangetoond. Hetzelfde geldt voor resten uit de industrie. Er zijn geen zorgelijke ontwikkelingen, wordt gesteld. Het beeld is vergelijkbaar met dat van eerdere meetronden.
Zicht op nieuwe stoffen
De provincie Utrecht heeft naar eigen zeggen een pioniersrol bij het verkrijgen van inzicht in de ondiepe en diepere grondwaterkwaliteit. Door het uitgebreide meetnetwerk is er een goed zicht op nieuwe stoffen en kunnen erg lage concentraties worden gemeten.
Bakker hierover: “Deze gegevens gebruiken we zelf en delen we met anderen om tot betere wet- en regelgeving te komen. Zodat al dit soort zorgwekkende stoffen tijdig worden opgespoord en niet verder in het milieu komen.”
Bron: Sweco / PMG Meetronde grondwaterkwaliteit 2024
