Om te ontdekken hoe een gebiedsgerichte aanpak in de praktijk het beste uitgevoerd kan worden, liep de afgelopen drie jaar op vier plekken in Nederland een pilot van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. Deze pilot leverde een boekje met 25 lessen op, daarin in elk geval: gezamenlijke waarheidsvinding als basis.
De pilot werd uitgevoerd in Vragender-Lievelde (Achterhoek), Flevoland, Limburg (stroomgebied Putbeek-Pepinusbeek) en Twente (stroomgebied Voltherbeek-Roelinksbeek). “De vier verschillende gebieden hadden allemaal te maken met verschillende water- of bodemopgaven”, vertelt Elma Haakmeester. Zij was namens het Kadaster projectleider van de GLB-pilot Gebiedsgerichte aanpak. “Dat kon om een waterkwaliteitsvraagstuk gaan, maar bijvoorbeeld ook om droogte.”
Elma Haakmeester“In alle gebieden samen is met honderden agrariërs samengewerkt”, zegt Haakmeester. Bij de pilot, die werd uitgevoerd op verzoek van het ministerie van LNV en in opdracht van LTO Nederland en Collectief Natuurrijk Limburg, participeerden daarnaast ook het Kadaster, Aequator Groen en Ruimte, agrarische collectieven en overheden als waterschappen en provincies.
“Samen met deze partners is in elke regio geëxperimenteerd en uiteindelijk een gebiedsplan gemaakt. Ook zijn ervaringen opgehaald en hebben we een methodiek en formats kunnen ontwikkelen”, vervolgt Haakmeester. “Die hebben we verwerkt in een boekje met 25 lessen en in een reisplanner. Want de ervaringen in de vier gebieden zijn breed inzetbaar.”
De 25 lessen uit de pilot zijn volgens Haakmeester in drie thematische aanbevelingen samen te vatten. “Het gaat erom de mens voorop te stellen en te investeren in relaties. Ook is het belangrijk geen vast stappenplan op te leggen, maar juist de ruimte te laten voor een eigen aanpak. Het derde thema is de rol van de overheid en de manier waarop die de gebiedsaanpak beter kan faciliteren, bijvoorbeeld met het openstellen van regelingen.”
Overkoepelend gaat het, stelt Haakmeester, om een aanpak gebaseerd op regionaal maatwerk en vakmanschap. “Het is belangrijk dat de doelen in een specifiek gebied zo concreet mogelijk worden gemaakt. Dat kan door gezamenlijke waarheidsvinding. Dat maakt alle partners duidelijk wat het probleem in een gebied precies is, welke oplossingen er zijn en wie welke rol moet pakken.”
Haakmeester denkt dat de gebiedsgerichte aanpak op deze wijze de beste resultaten zal behalen. “We hebben te maken met tijdsdruk en doelstellingen, bijvoorbeeld de KRW. Door maatwerk toe te passen, lijkt het misschien alsof er slechts kleine stapjes worden gezet, maar het allereerste doel is nu om in beweging te komen. Met veel kleine stapjes kun je ook ver komen.”
