Van de zorgwekkende stoffen PFAS en microplastics is onduidelijk hoeveel hiervan via huishoudens in het riool en het oppervlaktewater terechtkomt. Dat blijkt uit een onderzoek van stichting RIONED naar de bronnen van verontreiniging van oppervlaktewater.
“De emissieroutes van hippe gevaarlijke stoffen als PFAS en microplastics hebben we helaas nog niet goed in beeld”, zegt Hilde Niezen, directeur van RIONED, de koepelorganisatie voor stedelijk waterbeheer in ons land. Omdat deze stoffen wel een groeiend probleem vormen, dringt Niezen er bij het RIVM op aan om ze mee te nemen in de emissieregistratie. “Er is winst te behalen door verschillende nieuwe schadelijke stoffen meer gecentraliseerd te meten en de data consequent volgens een duidelijke, transparante methode toegankelijk te maken.”
Van stikstof, fosfaat, zink, lood en koper is wel te zeggen wat de herkomst is van deze stoffen in het (stedelijk) oppervlaktewater. De vervuilingsbronnen van deze schadelijke stoffen in oppervlaktewater zijn door RIONED in kaart gebracht, op basis van cijfers uit 2021 van de emissieregistratie. In totaliteit zijn deze stoffen in het meetjaar 2021 minder aangetroffen in het water dan in 2015, de vorige meting van RIONED.
Met 133.000 ton levert stikstof het grootste aandeel in vervuiling van oppervlaktewater in ons land. Luchtverontreiniging (45 procent), landbouw (30 procent) en rioolwaterzuiveringen (11 procent) zijn de belangrijkste bronnen van stikstof-verontreiniging. Fosfaat komt voor 49 procent uit landbouw, voor 24 procent uit rioolwaterzuiveringsinstallaties en voor 18 procent uit vogels in de natuur. Fosfaat in oppervlaktewater is verminderd door betere zuiveringstechnieken in rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Zink, lood en koper leveren een kleiner aandeel in de vervuiling van oppervlaktewater. Lood wordt voornamelijk veroorzaakt door hengelsport en dakbedekking, zink door verkeer en vervoer en koper door scheepvaart.
RIONED kondigt aan om de schadelijke stoffen die via het riool in het oppervlaktewater terechtkomen, zoals zink, nader onder de loep te nemen. Niezen: “Om de problemen doelmatig aan te pakken, is het noodzakelijk de emissieregistratie te verrijken met uniforme, regionale onderzoeken, vooral voor nieuwe stoffen. Daarnaast is een gerichte aanpak nodig om de waterkwaliteit te verbeteren, met duidelijke verantwoordelijkheden per sector.”
