Zo’n 1 procent van de honderdduizend rivieren wereldwijd is verantwoordelijk voor bijna 80 procent van de plastic verontreiniging van oceanen. Dat blijkt uit een studie van The Ocean Cleanup, waaraan drie Nederlandse universiteiten hebben meegewerkt. Negen van de tien landen die voor de meeste vervuiling zorgen, liggen in Azië.
De nieuwe studie levert hiermee een veel genuanceerder beeld op dan eerdere wetenschappelijke onderzoeken. Tot nu toe werd aangenomen dat slechts een beperkt aantal massale rivieren – tussen de vijf en enkele tientallen, was de inschatting – verantwoordelijk was voor het grootste deel van de plastic vervuiling in oceanen. Maar het blijken er op basis van nieuwe meetgegevens en inzichten veel meer te zijn: duizend rivieren zorgen voor bijna 80 procent van de hoeveelheid afval die in de oceanen terechtkomt. De resterende 20 procent komt van dertigduizend rivieren.
Aanzienlijke bijdrage door (zeer) kleine rivieren
De uitstoot van de duizend rivieren varieert van 800 miljoen tot 2,7 miljard kilo plastic per jaar. Kleine en zeer kleine rivieren die door dichtbevolkte kuststeden in opkomende economieën stromen, leveren een forse bijdrage (zie figuur). Zo stoot de 27 kilometer lange Pasig rivier in de Filippijnen nog meer plastic uit dan de 6.400 kilometer lange Yangtze in China.
Azië waar ongeveer 60 procent van de wereldbevolking leeft, zorgt voor 79,7 procent van het oceaanplastic. In dit continent bevinden zich negen van de tien meest vervuilende landen. De top vijf bestaat uit de Filipijnen, India, Maleisië, China en Indonesië. Ook in andere werelddelen zijn er in veel landen duidelijke concentraties van plasticverontreiniging te vinden, zoals in de Dominicaanse Republiek en heel Midden-Amerika. Brazilië is het enige niet-Aziatische land bij de hoogste tien.
West-Europa heeft geen enkele rivier in de top duizend staan. De plekken waar aan de Nederlandse kust jaarlijks het meeste plastic de zee instroomt, zijn Hoek van Holland (56.200 kilo) en Katwijk aan Zee (34.900 kilo). Er is een interactieve kaart gemaakt van alle plekken waar plastic oceanen bereikt en om hoeveel plastic het gaat.
Verschillende factoren bij bereiken van oceaan
De studie is uitgevoerd door The Ocean Cleanup in samenwerking met onderzoekers van Wageningen University & Research, de Technische Universiteit Delft, de Universiteit Utrecht en het Duitse Helmholtz Centre for Environmental Research. Hierover is een publicatie verschenen in Science Advances.
De onderzoekers wijzen erop dat de uitstoot van plastic naar oceanen niet alleen wordt bepaald door de hoeveelheid plastic die in een stroomgebied wordt geproduceerd, maar ook door de kans dat plastic afval wordt gemobiliseerd en via de rivier de oceaan bereikt. Het plastic kan een chaotische reis afleggen met meerdere cycli van stranden en weer in beweging komen.
De drie belangrijkste factoren bij de reis zijn: neerslag en wind (om het afval in beweging te krijgen), landgebruik en helling van het terrein (de ‘weerstand’ voor het plastic afval om te worden getransporteerd) en de afstand tot de dichtstbijzijnde rivier en tot de oceaan (hoe langer de reisafstand van het plastic afval, hoe kleiner de kans dat dit een rivier of de oceaan bereikt). Door deze factoren zijn bijvoorbeeld eilandengroepen verantwoordelijk voor veel oceaanplastic.
Gerichtere interventies mogelijk
De onderzoeksresultaten maken volgens Boyan Slat, oprichter en ceo van The Ocean Cleanup, een betere aanpak mogelijk. “Hoewel het plasticprobleem qua schaal misschien immens lijkt, kunnen we door te weten waar plastic oceaanplastic wordt, een veel gerichtere interventie toepassen. Aangezien we enorme verschillen zien in de mate van vervuiling over de hele wereld, helpen deze resultaten om het probleem sneller op te lossen. Wij zullen deze nieuwe gegevens gebruiken als leidraad voor onze schoonmaakactiviteiten, en we hopen dat anderen dat ook zullen doen.”
Bron: The Ocean Cleanup
