De inspanningen om zeegras terug te laten keren in de Waddenzee zijn nog geen doorslaggevend succes. Zo wordt de groei van de plant belemmerd door de aanwezigheid van ammoniak, cadmium en zwevende stof. Ook is de hydrodynamiek zeer bepalend voor waar zeegras zich goed kan ontwikkelen.
Dit blijkt uit onderzoek van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) en Wageningen Marine Research (WMR). Opdrachtgever is Rijkswaterstaat, die als natuurbeheerder van de Waddenzee verantwoordelijk is voor het herstel van het zeegras. De plant kwam vroeger op veel plekken in de Waddenzee voor, maar verdween bijna volledig als gevolg van ziekten in de jaren dertig en eutrofiëring in de jaren tachtig van de vorige eeuw.
Inmiddels is zeegras bezig aan een comeback, maar hard gaat het nog niet in het Nederlandse deel van de Waddenzee. Het huidige oppervlak van de zeegrasvelden is ongeveer 3 vierkante kilometer, terwijl zo’n 130 vierkante kilometer geschikt lijkt te zijn. Er komen twee soorten voor: klein zeegras (Zostera noltii) en groot zeegras (Zostera marina). De plant is onder andere belangrijk als voer voor vogels en als verblijfplaats voor jonge vissen.
Kwaliteit van water belangrijk
Het onderzoek bevestigt eerdere bevindingen en aannames en levert een aantal nieuwe inzichten op. Hoe goed zeegrijs gedijt, hangt samen met de kwaliteit van water en sediment. De groei van zeegras kan worden belemmerd door hoge concentraties van ammoniak en cadmium (vooral in het Balgzand-gebied) en van zwevende deeltjes (vooral in het Eems-estuarium).
De onderzoekers van NIOZ en WMR constateren dat de waterbeweging waarschijnlijk zeer bepalend is voor waar zeegras voorkomt in de Waddenzee. Sterke getijstromen die de zeebodem eroderen, kunnen een negatief effect hebben. Ook kan de bodem worden omgewoeld door stromingen en golven die door de wind worden gedreven. Dat verstoort het leven van de plant. Er zijn geen aanwijzingen gevonden dat het kwelderbeheer langs de Gronings kust waarbij de golfwerking wordt geremd door rijshoutendammen, positief uitwerkt op het zeegrasherstel.
Bescherming meest kwetsbare levensfase
De onderzoekers komen met een aantal aanbevelingen aan Rijkswaterstaat om het beheer van zeegras te verbeteren. De huidige zeegrasvelden kunnen het beste worden beschermd door maatregelen te richten op de meest kwetsbare levensfase. Dring ook verstorende menselijke activiteiten terug, zoals bodemberoering en concentraties van giftige stoffen in de bodem en het water. Verder zijn er nog enkele adviezen over modellering en monitoring.
MEER INFORMATIE
RWS over onderzoeksresultaten
Rapport van onderzoek
H2O Actueel: proef met zeegras
