De Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling is opgeschaald naar het niveau van dreigend watertekort. Dat houdt verband met het bijzonder hoge neerslagtekort voor de tijd van het jaar en de lage en verder dalende aanvoer van water via de Rijn.
Het is inmiddels ruim twee maanden overwegend droog en dat heeft geleid tot opschaling naar het gele niveau 1 van dreigend watertekort. Dit is afgelopen maandag ingegaan, schrijft de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) in de vandaag verschenen droogtemonitor. De opschaling naar niveau 1 is niet uitzonderlijk, maar gebeurt nu wel vroeg in het jaar. De commissie laat weten de droogtesituatie op de voet te volgen. De volgende monitor wordt op 10 juni gepubliceerd.
Het waterbeheer is op orde en er zijn de nodige maatregelen getroffen, meldt de LCW. “De waterschappen en Rijkswaterstaat monitoren de situatie nauwlettend en nemen waar nodig al maatregelen zoals het preventief opzetten van waterpeilen en het vasthouden van water. Dit gebeurt niet alleen in de regionale watersystemen, maar ook in het IJsselmeergebied en de Maas.”
Rijkswaterstaat stuurt op een IJsselmeerpeil en Markermeerpeil van 15 centimeter onder NAP. Dat is 5 centimeter hoger dan het normale zomerpeil, maar blijft binnen de bandbreedte van maximaal twintig centimeter van het flexibel peilbesluit. Benedenstrooms van Maasbracht is de Maas op een hoger peil gestuwd. Hiermee worden grondwaterstanden in de omgeving ondersteund en water gebufferd. Enkele waterschappen in West-Nederland zijn gestart met het inspecteren van droogtegevoelige kaden. Voor de scheepvaart zijn er nog geen knelpunten op de hoofdvaarwegen.
Recordhoogte neerslagtekort
Een reden voor de LCW om op te schalen is dat het neerslagtekort met vanmiddag gemiddeld 142 centimeter hoger is dan ooit eerder eind mei gemeten. Er is de laatste dagen wel wat regen gevallen, maar dat bracht nauwelijks verlichting. De komende tien dagen blijft het vrijwel droog. Daardoor loopt het neerslagtekort verder op. Het KNMI verwacht over vijftien dagen dat het tekort gemiddeld 171 millimeter zal zijn.
Vooral in het oosten en zuiden van het land zijn de effecten van de droogte te merken. Landbouw en natuur hebben daarvan het meeste last. De LCW hierover: “Door het grote neerslagtekort zijn de grondwaterstanden daar gemiddeld tot zeer laag voor de tijd van het jaar. Aanvoer van rivierwater naar deze gebieden is niet mogelijk. Lokaal vallen watergangen droog.” In een groot deel van Oost- en Zuid-Nederland hebben waterschappen onttrekkingsverboden en -beperkingen uit oppervlaktewater ingesteld. Deze situatie kan alleen normaliseren na een langdurige natte periode.
Aanvoer Rijn en Maas nog voldoende
De aanvoeren van Rijn en Maas zijn aanzienlijk lager dan normaal in deze tijd van het jaar. Zij zijn nog wel voldoende om aan de watervraag te voldoen, aldus de LCW. De aanvoer van de Rijn bij Lobith is momenteel circa 1.280 kubieke meter per seconde, veel lager dan gemiddeld eind mei (ongeveer 2.100 kubieke meter per seconde). Omdat in het stroomgebied de komende dagen neerslag valt, stijgt de aanvoer naar zo’n 1.370 kubieke meter per seconde. Deze toename is van kortstondige aard; begin juni daalt de Rijnaanvoer bij Lobith naar ongeveer 1.200 kubieke meter per seconde.
De daggemiddelde aanvoer van de Maas bij Sint Pieter is ongeveer 80 kubieke meter per seconde. Omdat er voorlopig geen neerslag van betekenis in het stroomgebied van deze rivier wordt verwacht, zal de aanvoer geleidelijk dalen. Volgens de LCW zijn er geen signalen dat de aanvoer van zowel Rijn als Maas zich op de langere termijn herstelt richting normale waarden.
Lokaal lichte verziltingsproblemen
In de Rijn-Maasmonding, de Zeeuwse Delta, het Amsterdam-Rijnkanaal en het IJsselmeer zijn de chlorideconcentraties normaal, gezien de huidige aanvoer en achtergrondconcentraties in de Rijn en Maas. Een aantal waterschappen heeft lokaal lichte verziltingsproblemen. Op verschillende locaties wordt melding gemaakt van blauwalgen en vissterfte, wat soms leidt tot een negatief zwemadvies. Dit is niet ongebruikelijk in mei, stelt de LCW.
De droogte heeft nog geen nadelige gevolgen voor de drinkwatervoorziening. Er zijn geen knelpunten in de bronnen. Zo is er nog genoeg aanvoer vanuit de Rijn en Maas. Ook is het IJsselmeer op peil en voldoet het chloridegehalte aan de norm voor drinkwaterbereiding.
Update 1
Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat heeft een brief aan de Tweede Kamer gestuurd over de opschaling van de LCW naar niveau 1. Zij schetst het huidige droogtebeeld en schrijft verder het volgende: “Niveau 1 ‘dreigend watertekort’ betekent dat er wordt overgegaan naar landelijke coördinatie en advisering op de verdeling van het beschikbare water. Deze coördinatie vindt plaats samen met de Regionale Droogte Overleggen (RDO-en). Rijkswaterstaat, waterschappen en provincies zijn leidend bij de uitvoering van de maatregelen en laten daarbij de adviezen van de LCW en de RDO-en meewegen.’’
Het volgende niveau is niveau 2 ´feitelijk watertekort´, vervolgt de minister. “In dit niveau komt het Management Team Watertekorten (MTW) bijeen. Opschaling naar niveau 2 kan plaatsvinden wanneer door oplopende droogte en watertekort bijvoorbeeld waterakkoorden, wettelijke besluiten zoals peilbesluiten, niet meer kunnen worden nagekomen. Dit niveau is voorlopig nog niet aan de orde. Indien er op een later moment alsnog opgeschaald moet worden naar een volgend niveau, zal ik uw Kamer wederom informeren.’’
Update 2
Bij ´Meer informatie´ is een link toegevoegd naar de reactie van de Vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland (Vewin).
MEER INFORMATIE
Droogtemonitoren LCW in 2020
Tweede Kamerbrief van minister
Rijkswaterstaat over doorzetten droogte
Informatie over opschalingsniveaus
Reactie van Vewin
Droogtemonitor LCW van 20 mei
Droogtedossier Rijkswaterstaat
Vaker droge zomers in binnenland
