Onderzoeken en metingen naar poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) in de Westerschelde geven geen aanleiding om de ontpoldering van de Hedwigepolder uit te stellen. Natuur en gezondheid zijn niet in gevaar, waardoor het afgraven van de zeedijk weer kan worden hervat. Dat laat minister Christianne van der Wal-Zeggelink voor Natuur en Stikstof weten in een brief aan de Tweede Kamer. Eb en vloed keren mogelijk eind september, begin oktober terug.
Daarmee kan de omstreden ontpoldering van de Hedwigepolder doorgaan, nadat de werkzaamheden onlangs tijdelijk waren stilgelegd. Door de ontpoldering en herinrichting van de Hedwigepolder en de aangrenzende Prosperpolder aan Vlaamse kant wordt een estuarien natuurgebied van 600 hectare gecreëerd. Dit geldt als een compensatie voor de natuurschade die in het verleden is veroorzaakt door de verdieping van de Westerschelde in verband met de bereikbaarheid van de Antwerpse haven.
Kamermeerderheid voor uitstel
Met haar brief reageert minister Christianne van der Wal-Zeggeling, mede namens minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat, op een motie die de Tweede Kamer op 17 mei met een ruime meerderheid aannam. De indieners Sandra Beckerman (SP) en Kiki Dongen (D66) verzochten de regering om in overleg met de Vlaamse regering ervoor te zorgen dat het afgraven van de zeedijk van de Hedwigepolder pas wordt ingezet, nadat de resultaten van de lopende onderzoeken naar PFAS bekend zijn en vaststaat dat geen negatieve effecten optreden voor de natuurontwikkeling en een gezonde leefomgeving.
Ook de Provincie Zeeland en de gemeente Hulst pleitten voor uitstel. In de omgeving zijn grote zorgen over dat straks met PFAS en andere stoffen verontreinigd water van de Westerschelde het gebied van de Hedwigepolder binnenstroomt.
Van der Wal schrijft daarover: “Ik begrijp de gevoelens van onrust in de Zeeuwse samenleving en uw Kamer, en de uitdrukkelijke wens en zorg om de PFAS-gehaltes zo snel mogelijk terug te brengen. Met u zou ik willen dat dit van vandaag op morgen een feit zou kunnen zijn, maar helaas is dat niet mogelijk. Het kabinet spant zich maximaal in om te komen tot een schonere Westerschelde. Daarom heeft het kabinet een aantal onderzoeken laten doen naar effecten op natuurontwikkeling en een gezonde leefomgeving.”
De minister heeft bij haar besluit de resultaten van elf onderzoeken en metingen naar PFAS in de Westerschelde meegenomen. Op basis hiervan is volgens haar een afgewogen besluit mogelijk.
Dalende trend bij vervuiling
Van der Wal wijst in verband met de natuurontwikkeling erop dat in het verleden het besluit tot ontpoldering is genomen in de wetenschap dat de Westerschelde vervuild is met verschillende stoffen, waaronder perfluoroctaansulfonaten (PFOS, stoffen die behoren tot PFAS). “Uit de uitgevoerde metingen en onderzoeken blijkt de vervuiling vanaf 2018 te zijn afgenomen en is een dalende trend zichtbaar. De verwachting is dat, gezien de genomen en te nemen maatregelen ten aanzien van het lozen van PFAS, deze dalende trend zich voortzet.”
De bewindsvrouw noemt specifiek nog de meting van jong slib in de Hedwigepolder. De kwaliteit daarvan is beter dan die van oud slib. “De conclusie is dan ook dat op basis van de huidige onderzoeksresultaten de voorwaarden voor natuurontwikkeling gunstiger zijn dan bij eerdere besluitvorming afgewogen. Dat maakt onze inspanningen om verdere vermindering van vervuiling in de Westerschelde van PFAS en andere stoffen overigens niet minder urgent.”
Geen gezondheidseffecten verwacht
Wat betreft de effecten van PFAS op een gezonde leefomgeving verwijst de minister onder andere naar een onderzoek van het RIVM. Via de huid of door het inademen van waterdruppeltjes met PFAS worden mensen aan erg geringe concentraties blootgesteld. Hiervan zijn geen gezondheidseffecten te verwachten. In de ontpolderde Hedwigepolder mag niet worden gezwommen, gevist of drinkwater worden gewonnen. Daarom kunnen mensen niet via deze routes aan PFAS worden blootgesteld.
Minister Van der Wal komt op basis van de resultaten van de elf onderzoeken en metingen tot de eindconclusie dat er geen aanleiding is om de planning van de ontpoldering van de Hedwigepolder aan te passen. “Dit betekent dat de graafwerkzaamheden aan de zeedijk kunnen worden hervat.” Volgens de huidige planning keren eb en vloed eind september, begin oktober terug in de Hedwigepolder.
Aanvulling 24-6
Er liep ook nog een bezwaarprocedure bij de Raad van State waarvan de uitspraak op 23 juni is gedaan. De voormalige eigenaar Gery De Cloedt van de Hedwigepolder wilde per direct stopzetting van de ontpolderingswerkzaamheden, omdat door de verontreiniging met PFAS het doel van van natuurherstel niet zou worden gehaald. Dit bezwaar is afgewezen. Voor de Raad van State weegt het belang van waterveiligheid zwaar. Zonder ontpoldering dreigt het water van de Westerschelde ongecontroleerd de polder binnen te lopen, omdat de dijken langs de Vlaamse Prosperpolder al aanzienlijk zijn verlaagd. Ook wordt erop gewezen dat volgens onderzoeken de verontreiniging een beperkt risico oplevert. Het is volgens de Raad van State niet aannemelijk dat het hierdoor onmogelijk is om estuariene natuur te realiseren.
