secundair logo knw 1

Een karakteristiek Amsterdams tafereeltje I beeld: ArtTower via Pixabay

Platforms als Amsterdam Rainproof en Water Sensitive Rotterdam leveren een grote bijdrage aan het klimaatbestendig maken van de stad. Zij hebben een inspirerend verhaal waarin klimaatverandering als een kans wordt gezien. Belangrijk is wel dat zo’n platform onafhankelijk van de overheid kan opereren. Dat blijkt uit onderzoek van bestuurskundigen van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR).

Amsterdam Rainproof en Water Sensitive Rotterdam zijn netwerkorganisaties die zo’n vijf jaar geleden werden opgericht door respectievelijk Waternet en de gemeente Rotterdam. Jannes Willems (tot augustus onderzoeker aan de EUR, nu werkzaam bij de Universiteit van Amsterdam) en Jitske van Popering hebben hiernaar onderzoek gedaan.

Jannes WillemsJannes Willems

“Wij keken hoe de twee platforms rondom klimaatadaptatie de afgelopen jaren functioneerden”, licht Willems toe. “Wat kan van de ervaringen worden geleerd, ook door andere steden? We hebben op basis daarvan een routekaart gemaakt voor het samen realiseren van een klimaatbestendige stad (zie kader onderaan Routekaart met tien stappen, red.).”

Inspirerend verhaal
Overheden, maatschappelijke organisaties en andere partijen zoeken in steden steeds actiever de samenwerking in verband met de uitdagingen van klimaatverandering, vertelt Willems. “Het gaat vaak om het vergroten van de sponswerking van de stad, dus om water langer vast te houden. Daarvoor moet je ingrepen in de openbare ruimte doen en particulieren stimuleren tot maatregelen.”

Platforms als Amsterdam Rainproof en Water Sensitive Rotterdam zijn hierbij volgens Willems zeer waardevol. “Deze twee platforms hebben een inspirerend verhaal dat veel partijen aanspreekt. Hun boodschap is: we kunnen de stad mooier en leefbaarder maken en tegelijkertijd klimaatbestendig. In Amsterdam is het motto ‘elke druppel telt’ en het Rotterdamse platform streeft naar maatregelen ‘in de haarvaten van de stad’. Klimaatverandering wordt niet als een bedreiging gepresenteerd, maar als een kans.”

Neutrale partij
Zo’n stedelijk platform helpt bij het vormen van een omvangrijk netwerk rondom klimaatadaptatie en water, zegt Willems. “Het platform verbindt als een soort neutrale partij inwoners en organisaties. Zij krijgen hiermee toegang tot elkaar en tot financiële middelen. Daaruit ontstaan nieuwe projecten en producten.” Willems noemt het voorbeeld van Rainbeer. Dit biertje van hemelwater is ontwikkeld door enkele Amsterdammers samen met de Hogeschool van Amsterdam. Zij zien het regenbier als een middel om het gesprek over klimaatverandering aan te gaan.

Willems signaleert ook verbeterpunten. “De samenwerking is nog erg vrijblijvend. Mensen doen mee vanuit eigen motivatie. De uitdaging is om de grote meerderheid in de stad beter te bereiken.” Een platform draagt daarnaast weinig bij aan het aanpassen van regelgeving en procedures van gemeente en waterschap. “Een platform is toch vooral extern gericht.” En verder: “Er zijn nog veel netwerken in andere domeinen in de stad. Netwerken kunnen elkaar versterken, maar ook beconcurreren.”

Zichzelf herhalend proces
De routekaart is volgens Willems te zien als een zichzelf herhalend proces, waarbij steeds tien stappen worden doorlopen. “Amsterdam Rainproof en Water Sensitive Rotterdam bestaan al zo lang dat ze meerdere rondes hebben gehad, terwijl nieuwe samenwerkingen in andere steden er net aan beginnen.”

 'Het platform moet een eigen identiteit hebben'

Willems licht er drie stappen speciaal uit: onafhankelijkheid, beperkt budget en doorwerking in regels en procedures. “De onafhankelijkheid van het platform is echt erg belangrijk. Dit moet een duidelijke eigen identiteit kunnen ontwikkelen en niet teveel zijn gelieerd aan een overheid.” Ook moet het platform waken voor een te groot budget. “Een beetje budget is nodig om initiatieven een zetje te kunnen geven, maar bij veel geld gaan andere partijen achterover leunen. Je wilt dat het normaal wordt om vanuit reguliere middelen in projecten te investeren.”

Het derde punt betreft de doorwerking in regels, procedures en organisatiecultuur. “Het platform moet daarvoor wel de capaciteit hebben. Dat is vrij lastig als je vooral bezig bent om partijen te koppelen.”

Gelijkwaardigheid voorop
Wat heeft de waterbeheerder aan zo’n platform? “Je kunt hiermee erg veel partijen bereiken”, zegt Willems. “Accepteer wel dat klimaatadaptatie slechts één van de doelen kan zijn in de projecten die uit het platform voortvloeien. Het is belangrijk dat je je durft open te stellen voor nieuwe samenwerkingen. Gelijkwaardigheid staat voorop. Besef dat er andere uitkomsten kunnen zijn dan waaraan je zelf in eerste instantie dacht. Daar hikken klassieke waterbeheerders soms tegenaan.”

Willems wil zich in verder onderzoek op een tweetal aspecten richten. Omdat klimaatadaptatie urgenter is geworden, neemt de overheid het heft weer meer in handen. “Dat kan een beetje haaks staan op de netwerkaanpak. De onderzoeksvraag is: kun je de hierbij ontwikkelde werkwijzen en principes doorvertalen in de nieuwe strategieën van gemeenten?” Ten tweede ontstaan er volgens Willems momenteel erg veel klimaat- en watergerelateerde netwerken door het hele land. “Ik wil systematisch analyseren wat deze netwerken opleveren en waarom elk netwerk net wat anders is ingericht.”


ROUTEKAART MET TIEN STAPPEN

Willems en Van Popering hebben een routekaart met tien stappen ontwikkeld voor het gezamenlijk klimaatbestendig maken van de stad. Deze kaart geldt niet alleen voor Amsterdam en Rotterdam, maar is ook interessant voor andere steden en regio’s. De eerste drie stappen richten zich op de vorming van een groot netwerk gelieerd aan het platform, de volgende drie op het functioneren van het grensobject (de term in het onderzoek voor het platform, omdat dit zich richt op het overbruggen van de grens tussen partijen) en de laatste vier (met de negende stap uitgesplitst) op de doorwerking in onder meer handelingsperspectief en werkwijze.

Routekaart platform stedelijke klimaatadaptatie handje

De tien stappen zijn:
1) Zoek naar ambassadeurs.
2) Leg de verbinding met kleine, concrete initiatieven door ‘community management’.
3) Benader grote partijen om impact te creëren.
4) Ontwikkel een enthousiasmerend verhaal met positieve grondtoon.
5) Creëer ruimte om als onafhankelijk platform te opereren.
6) Faciliteer ontmoetingen.
7) Organiseer beperkt budget als tijdelijke achtervang.
8) Bied handelingsperspectief aan collega’s op alle organisatieniveaus om mee te doen.
9a) Geef de werkwijze door aan nieuwe netwerken.
9b) Investeer in doorwerking in regels, procedures en organisatiecultuur.
10) Herzie je aanpak zonder je oorspronkelijke principes te vergeten.


 

MEER INFORMATIE
Toelichting op het onderzoek
Brochure van de routekaart
H2O-bericht: gedrag bij klimaatadaptatie

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

@JWBoehmerSommige desinformatie is te simplistisch om op te reageren. Zelfs citeren van een nieuwsbericht blijkt lastig (aanpak van dijken is lang niet altijd verhogen). Instabiliteit en kans op zettingsvloeiing worden ook aangepakt. Daarmee wordt ook de invloed van zee en maan beperkt, maar dan wel op basis van logische en bewezen relaties ipv dubieuze, onwaarschijnlijke en onbewezen hypotheses. Oei, toch gereageerd. Dom van me. Ik kan dit beter negeren.
Het zou me niet verbazen als ze me een keer komen halen omdat ik de verkeerde dingen beweer  - volgens de VLOEK van ZEE en MAAN en Jan Willem Boehmer..auteur Jongedijk Bijv.  op pag 5 over “Het ophogen van dijken (€15mln/km over 800 km vlgs HWBP) vergroot alleen maar het gevaar: Hoe hoger de dijk hoe groter het aantal slachtoffers”. Voor het uitdiepen van vaarwegen (meer Ruimte voor de Rivier) geldt hetzelfde: Hoe groter, (dieper én breder) de badkuip hoe groter het overstromings gevaar en hoe groter ook hierbij het aantal slachtoffers”. Ik vrees dat ik daarmee het gezag erger heb geïrriteerd dan Zwagerman deed met haar verkeerde opmerking over “de kerf”. Ik heb nooit gedacht dat het zou gebeuren: Nou zijn we klaar met je”
Even terug denken in de tijd: waarvoor waren dijken ook al weer uitgevonden? Dat was -vroeger- om ons tegen het water te beschermen. Nu gaan we buitendijks bouwen, dus is de vraag:  is dat water dan weg? Nee, dat moet juist nog komen , en,  als dat echt komt -misschien pas volgende eeuw- dan helpt dat dijkje toch ook niet meer, alle inspanningen van dijkversterkingen ten spijt.
Een goede actie van de UvW. Logisch zou nu ook zijn om een vergelijkbare brief naar de regering te sturen ten aanzien van het verbieden van bestrijdingsmiddelen en te veel aan mest. 
De heer Revis is afkomstig uit een openlijk natuurvijandige partij als de VVD. Ook als wethouder RO in Den Haag is van hem geen enkel, ik herhaal, geen enkel groen feit bekend, tenzij ik iets heb gemist. SBB heeft zware klappen opgelopen door de Bleker-bezuinigingen. Zo is in de provincie Zuid-Holland de subsidie voor onderhoud en beheer gedaald van 45% naar 25%. SBB staat op het punt om natuur- en recreatiegebieden af te sluiten. Om in kabinetstermen te spreken een natuurcrisis. Ondanks dat we van de heer  Revis qua achtergrond niets mogen verwachten, zou hij, je weet het maar nooit, juist vanwege zijn achtergrond, SBB goede diensten kunnen bewijzen. Ik wens hem uiteraard veel succes en waar wij als KNNV-afdelingen Zuid-Holland kunnen steunen, zullen we dat beslist doen.
Huub van 't Hart, secretaris Natuurbescherming KNNV Natuurlijk Zuid-Holland