Rechtbank: Waterschap Limburg te streng met vergunning Chemelot

Waterschap Limburg mag van de bedrijven op het Chemelot-terrein in Geleen niet eisen dat zij helemaal zonder chemicaliën koelen. Dat oordeelt de rechter in een zaak over de lozingsvergunning voor Circle, het waterzuiveringsbedrijf van Chemelot. Het waterschap zegt teleurgesteld te zijn over de uitspraak. 

"We hebben bij de lozingsvergunning van Circle strenge voorwaarden opgenomen. De rechters vinden nu dat we te streng zijn geweest en dat we nog beter moeten nagaan of dat wat we willen bereiken met een vergunning ook uitvoerbaar is", aldus dagelijks bestuurslid Josette van Wersch in een verklaring van het waterschap.

Op het terrein van Chemelot wordt water uit het Julianakanaal gebruikt om productie-installaties te koelen. Het koelwater wordt vervolgens via de zuiveringsinstallatie van Circle Wastewater Services geloosd in de zijtak van het riviertje de Ur, die op zijn beurt weer uitmondt in de Maas. Dat is een belangrijke drinkwaterbron. 

Waterschap Limburg heeft in 2020 een lozingsvergunning verleend aan Sitech, dat sinds november vorig jaar Circle Wastewater Services heet. Volgens het waterschap, dat voortdurend onder kritiek staat van bijvoorbeeld Extinction Rebellion vanwege het toestaan van de lozingen, betreft het misschien wel de strengste vergunning van Nederland. 

Chemievrij
Het uitgangspunt daarbij was dat de circa zestig bedrijven op het Chemelot-terrein chemie-arm koelen, dus met zo weinig mogelijk chemicaliën, vertelt woordvoerder Maarten de Kever van het waterschap. "Maar inmiddels is het technisch ook mogelijk om chemievrij te koelen. Voor twee nieuwe bedrijven hebben we de vergunning daarom aangepast."

Die zijn daartegen in beroep gegaan, en met succes. Volgens de rechtbank had het waterschap beter moeten nagaan of dit technisch ook uitvoerbaar is. Aan het ‘zorgvuldigheids- en motiveringsbeginsel’ is onvoldoende voldaan, zo luidt het oordeel. Het effect van die twee bedrijven op het totaal zou ook te klein zijn en de kosten zouden niet in verhouding staan. 

Grenzen opgezocht
Behalve over het gebruik van chemicaliën in het koelwater ging de rechtszaak ook over de voorwaarden van het waterschap voor lozingen in geval van onderhoud of reparatiewerkzaamheden aan installaties. Maar toestemming vooraf vond de rechter te ver gaan en een zogenoemde immissietoets (welke stoffen zitten erin) niet effectief. 

"Wij hebben de grenzen opgezocht, omdat wij de waterkwaliteit zo goed mogelijk willen krijgen", zegt De Kever. "Daarom zijn wij ook teleurgesteld dat de rechter nu oordeelt dat wij daar overheen zijn gegaan. Die afweging maakt de rechter dus."

Chemelot stelt in een reactie op de website blij te zijn met de uitspraak van de rechtbank. De bedrijven noemen de nieuwe voorschriften van het waterschap 'onwerkbaar'. Intussen nemen ze de andere verplichtingen uit de vergunning "zeer serieus', zo beloven ze. Chemelot "monitort continu de kwaliteit van de lozing en de aanvaardbaarheid".

Vervolg
De komende weken zullen de juristen van het waterschap de uitspraak bestuderen. Eind deze maand volgt een besluit over een eventueel hoger beroep bij de Raad van State. 

De vergunning van Circle loopt in 2027 af. Waterschap Limburg zal de uitkomst van deze rechtszaak, en het eventuele hoger beroep, ‘uiteraard’ meenemen als er een nieuwe vergunning verleend moet worden.