Wat is de ‘echte en eerlijke prijs’ van water?

Wageningen Economic Research en de sociale onderneming True Price hebben onderzocht hoe watergebruik en waterschaarste verrekend kunnen worden in de Nederlandse voedselprijzen. De onderzoekers noemen het zelf ‘een eerste vingeroefening’ op de weg naar de berekening van de echte kosten van watergebruik.

In een publiek-private samenwerking zijn Wageningen Economic Research, deel van de WUR, en True Price op zoek naar de echte kosten van producten. Binnen dit project, dat volgend jaar zal worden afgerond, worden kosten voor producten als mosselen, Geert Woltjerbloembollen, tropisch fruit en biologisch varkensvlees in kaart gebracht. “De berekeningen die nu voor de waterkosten worden gemaakt, brengen we in deze casussen in en samen met de stakeholders in deze projecten hopen we de modellering te kunnen verfijnen”, zegt onderzoeker Geert Woltjer van Wageningen Economic Research.

Echte prijs
Bij het bepalen van de ‘echte prijs’ kijken de onderzoekers niet alleen naar water, maar ook naar elementen als vervuiling, biodiversiteit en bodemgebruik. Het is ook de bedoeling dat sociale of maatschappelijke kosten worden verrekend. “De zoektocht naar de echte prijs van producten sluit aan bij een bredere, maatschappelijke beweging, met name in de voedselindustrie. Er zijn supermarkten en cafés waar de echte prijs van producten wordt vermeld. Klanten wordt vervolgens gevraagd het verschil tussen de prijzen te doneren voor duurzame projecten”, zo legt Pietro Galgani van True Price uit.

Maar Wageningen Economic Research en True Price willen niet alleen de consument helpen een bewustere keuze te maken. Galgani: “We doen dit ook voor de producent, om hen te helpen de verschillende aspecten van hun duurzaamheidsstrategie te doordenken, maar het is ook behulpzaam voor beleidsmakers bij het bepalen van duurzaamheidseffecten

Waterschaarste
De onderzoekers komen tot 1,29 euro per kubieke meter water. Bij het berekenen van deze prijs, gaan ze uit van internationale data op basis van de kosten van ontzilting, verlaagd per locatie op basis van lokale waterschaarste. Voor Nederland komt dit op 0,83 euro per m3 neer. “Het is echt lastig om basis van internationale gegevens iets te zeggen over de lokale situatie in Nederland,” stelt Woltjer. “Waterschaarste is er in Nederland niet het hele jaar en niet elk jaar. Dit model moet je echt zien als de eerste stap in een ingewikkeld proces. De kosten die er nu uitkomen, zijn wat mij betreft aan de hoge kant.”

Water is ook volgens Galgani een van de lastigere elementen om de ‘echte prijs’ van te berekenen. “Uiteindelijk gaat het om een heel lokale vraag en het hangt bijvoorbeeld ook af van je vraagstelling. Wil je berekenen wat de productie kost of wil je ook weten welke kosten gemaakt moeten worden om eventuele schade te herstellen? Er zijn methodes om de schaduwkosten van water te berekenen, die nog veel hoger uitkomen.”

“Gaat het om waterschaarste, dan is de beprijzing van water een regelmatig terugkerend onderwerp”, meent Woltjer. “Het kost nu geen geld als je water uit de sloot pompt, maar er gelden wel regels voor. Een onderzoek als dit, maar zeker ook het onderzoek dat nu in Oxford wordt verricht naar de marginale kosten van water, geeft je in ieder geval een richting als je het hebt over de verborgen maatschappelijke kosten van water. Of je die kosten doorberekent, is vervolgens een politieke keuze. Wij laten in elk geval wel zien dat die kosten er zijn en doen een eerste poging om die te berekenen.”

MEER INFORMATIE
Het rapport 'Scarce water use, true pricing method for agri-food products’
Projectpagina 'echte en eerlijke prijs' op de website van de WUR