De ondernemingen in de watertechnologiesector zien de toekomst zonnig in. Vrijwel alle private bedrijven verwachten de komende vijf jaar te groeien, waarbij 80 procent rekening houdt met een omzetgroei met meer dan 20 procent. Ook voorspellen de meeste bedrijven een flinke toename van het aantal medewerkers. Het grootste knelpunt is een tekort aan technisch opgeleid personeel.
Dit blijkt uit een economische analyse van de betekenis van de Nederlandse watertechnologie, die de bureaus BBO en Sweco uitvoerden in opdracht van het Topconsortium voor Kennis en Innovatie (TKI) Watertechnologie. Hierbij is onder meer een enquête onder bedrijven gehouden.
TKI-programmadirecteur Anne Hummelen heeft het onderzoeksrapport op 18 april aangeboden aan Tjerk Opmeer, waarnemend directeur-generaal Bedrijfsleven en Innovatie van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Volgens Hummelen heeft het rapport een belangrijke boodschap: de watertechnologiesector is ver buiten Nederland van grote betekenis voor de forse maatschappelijke uitdagingen rondom voldoende en schoon water, ofwel de transities. Daar mag Nederland best trots op zijn, vindt ze.
De onderzoekers noemen de watertechnologiesector essentieel voor andere sectoren; in bijna elk productieproces wordt water gebruikt. Het gaat voornamelijk om mkb-bedrijven die opereren in marktniches. Zij zijn ook internationaal actief.
Bijna 10 miljard euro omzet en zo’n 34.000 banen
Het onderzoek was vooral gericht op het verzamelen van kwantitatieve informatie, omdat economische statistieken over de watertechnologiesector nog schaars zijn. De totale omzet van de private bedrijven is naar schatting 6,5 tot 7,0 miljard euro en van de drinkwaterbedrijven en waterschappen (alleen waterzuivering) circa 2,7 miljard euro. De omzet van de kennisinstellingen bedraagt ongeveer 110 miljoen euro. Het gaat om bedragen over 2022.
Ondanks de coronacrisis zagen private bedrijven hun omzet in de afgelopen vijf jaar stijgen met gemiddeld 3 tot 7 procent, wat vergelijkbaar is met de groei in andere industriële sectoren. Ook de omzet van de drinkwaterbedrijven en waterschappen nam toe, mede door de investeringen die in waterzuivering moeten worden gedaan. Volgens een bericht van het TKI is de watertechnologiesector veerkrachtig gebleken en sterk blijven groeien, met innovatie als drijvende kracht.
De werkgelegenheid wordt op ongeveer 34.000 mensen geschat. Het aantal banen bij private bedrijven nam met 4 procent toe tussen 2017 en 2022. De toegevoegde waarde per werkende ligt hier rond de 160.000 euro, beduidend hoger dan het gemiddelde voor de hele economie. Bij de drinkwaterbedrijven en waterschappen (alleen waterzuivering) groeide het aantal banen aanzienlijk: van pakweg 7.750 in 2018 naar meer dan 9.000 in 2022.
Sterke toename van omzet verwacht
De onderzoekers van de BBO en Sweco hebben ook de groeikansen in beeld gebracht. De verwachtingen voor de komende vijf jaar zijn hoog gespannen. Bijna alle private bedrijven verwachten een hogere omzet, waarbij 80 procent een groei van meer dan 20 procent noemt. Dat komt neer op een jaarlijkse groei van circa 4 procent.
Hierbij zijn de bedrijven nog wat optimistischer over de toename van de binnenlandse omzet dan die van de buitenlandse omzet. Investeringen in research & development worden als een belangrijke factor gezien.
Tevens groei van de werkgelegenheid
In lijn hiermee verwacht 92 procent van de bedrijven ook een groei van het personeel in de komende vijf jaar. Meer dan de helft voorspelt zelfs een toename van de werkgelegenheid met meer dan 20 procent. De indruk bestaat dat vergrijzing geen grote rol speelt bij private bedrijven, in tegenstelling tot de situatie bij drinkwaterbedrijven en waterschappen.
De helft van de bedrijven noemt nadrukkelijk de krapte op de arbeidsmarkt als het belangrijkste knelpunt. De watertechnologiesector is een technische sector met een relatief hoog opleidingsniveau. Technisch opgeleid personeel is echter beperkt beschikbaar. Veel bedrijven geven aan dat op dit terrein de concurrentie met andere sectoren groot is. Het helpt niet dat afvalwaterbehandeling nog het imago van ‘vies werk’ heeft.
Jaarlijkse groei van 7,5 procent van wereldwijde markt
Het optimisme van de watertechnologiebedrijven is begrijpelijk, omdat de watersector volgens het onderzoek wereldwijd een sterk groeiende markt is. De verwachte toename is 7,5 procent per jaar tussen 2023 en 2030. Zo is er steeds meer behoefte aan technologische oplossingen voor waterbesparing en efficiënt watergebruik bij economische sectoren en bij huishoudens.
Vanuit de sector is het WTEX10-programma opgezet, om van de groeikansen te profiteren en de export te vergroten. Dat biedt concrete ondersteuning aan mkb-bedrijven die de ambitie hebben om internationaal te groeien. Het Groeiplan Watertechnologie zorgt eveneens voor een impuls. Het onderzoek heeft volgens het TKI nieuwe inzichten opgeleverd voor dergelijke initiatieven en het topsectorenbeleid.
VIJF AANBEVELINGEN
Hoe kan ervoor worden gezorgd dat de economische betekenis van de watertechnologiesector blijvend of sneller toeneemt? De onderzoekers van BBO en Sweco doen vijf aanbevelingen:
- Blijf samenwerking ondersteunen.
- Stimuleer (financiële) arrangementen gericht op toepassing van vernieuwende technologie.
- Zorg voor meer gebruik van een breed aanbod van financiële regelingen.
- Intensiveer in een strategie voor ‘human capital’.
- Promoot de betekenis van water voor transities.
