secundair logo knw 1

Op 14 december 2020 was het 30 jaar geleden dat het Genootschap van de Ouwe Jonkers voor de eerste maal bijeen kwam, in Boxtel bij het waterschap De Dommel. Nu is 30 jaar doorgaans niet een aantal dat noodt tot een grootse viering en in deze coronatijd bovendien geheel onmogelijk, maar de huidige secretaris, Frank Kouwe, heeft dit jubileum aangegrepen om een bijzonder leesbaar gedenkboek samen te stellen: “Ouwe Jonkers 1990-2020, over eeuwige passie voor het vak”.

door Maarten Gast

Maarten Gast 180 vk Maarten GastHet vak is de afvalwaterzuivering, het genootschap is een vereniging van de vakmensen, die inderdaad doorgaans met grote passie, na de Tweede Wereldoorlog de strijd tegen de zware vervuiling van het oppervlaktewater, het zwarte water in de stadsgrachten, de stinkende kanalen en rivieren, hebben aangebonden.

Roel Schutte
Initiatiefnemer was Roel Schutte, in 1967 mijn eerste baas bij DHV, de man van de bouw van oxydatiebedden, later hoofd Water bij het DG Milieuhygiëne van het ministerie van VROM. Eerste voorzitter werd Pieter Fohr, na zijn pionierswerk bij De Dommel, later bij de Vereniging Krachtwerktuigen in Amersfoort, de eerste hoogleraar Afvalwaterzuivering in Wageningen. De naam “Ouwe Jonkers” was een eerbetoon aan Ir. F. J. Ribbius van het RIZA, toen in 1990 al 92 jaar oud.

Frank Ribbius was een van de grondleggers van de WVO, de Wet Verontreiniging Oppervlaktewater, die in 1970 de wettelijke basis voor de aanpak van de afvalwaterzuivering werd. Ribbius had een bijzondere manier van spreken en formuleren. “Ik zuiver afvalwater met mijn mond”, zijn manier om aan te geven hoe hij, voor de WVO er was, op overheden en industriëlen moest inpraten om ze tot actie te bewegen. Jonge vakbroeders sprak hij aan met “Jonker”, vandaar de naam. 

Gideonsbende
Ouwe Jonkers 600 De foto van de eerste bijeenkomst doet de oude garde, de Gideonsbende, zoals Fohr de pioniers noemde, herleven. Zo zie ik er ir. R. Vrijburg staan, de man van het RIZA, wiens goedkeuring het ontwerp van een nieuwe RWZI nodig had om in aanmerking te komen voor de 40 procent subsidie van de Korthals-regeling. Ook Ir. A. Pasveer van TNO, de grondlegger van de Pasveersloot, en Arie Poot, de landelijk bekende bedrijfsleider van de RWZI Breukelen, die de bedrijfsleiders een plaats binnen de NVA bezorgde. De enige op de foto, die nog in leven is, is Ben Vermeij, voor zijn pensionering werkzaam bij Uitwaterende Sluizen in Edam. Van hem is er een lied en een bijlage.

Het genootschap houdt één bijeenkomst per jaar, te gast bij een van de waterschappen, rijksdiensten of instituten op watergebied. Een reünie, waar velen naar uitzien, de ontmoeting met vroegere collega’s, vakbroeders, concurrenten soms. Het boek doet er verslag van. De foto’s verbeelden ook de verandering van de tijdgeest: van ernstig kijkende mannen in keurige pakken met stropdas naar vrolijk ogende mannen en vrouwen in vrije- tijdskleding. Na Pieter Fohr waren Wim Scholte Ubing. Jan Jansen en Klaas Slijkhuis voorzitter, nu is dat Arie van der Vlies.

Smeerpijp van de Dollard
Kees van Lohuizen, die 33 jaar in Ede en bij het Zuiveringsschap Veluwe werkzaam is geweest in dit vakgebied, haalt in een bijlage mooie herinneringen op, ook van hoe er in de begintijd gedacht werd en hoe het vroeger ging. Eén voorbeeld: toen hij als jongeman op een vergadering van de NVA voorstelde te protesteren tegen de aanleg van de smeerpijp naar de Dollard voor de afvoer van het afvalwater van de aardappelmeelfabrieken, kreeg hij van Ribbius, een van de bedenkers van dat plan, als repliek: “De Jonker ziet het verkeerd”. 

Maar de pijp kwam er niet, afvalwater zuiveren evolueerde tot waterkwaliteitsbeheer en bij de jaarlijkse bezoeken horen we hoe anders er nu tegen afvalwater aangekeken wordt: vroeger een materie waar je vanaf moest, liefst zo goedkoop mogelijk, nu een bron van grondstoffen en energie. Het vak blijft een prachtige uitdaging.

Maarten Gast is lid van het Genootschap (met dank aan Peter Hoogweg)

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

h2ologoprimair    PODIUM

Podium is een platform voor opinies, blogs en door waterprofessionals geschreven artikelen (Uitgelicht). H2O draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze bijdragen, maar bepaalt wel of een bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

“Op zijn wekelijkse persconferentie zei hij afgelopen vrijdag dat het kabinet ‘moet voorkomen dat Nederland vastloopt.” Helemaal met deze uitspraak eens. En het is niet eens moeilijk. De sector die het meeste stikstof uitstoot (de intensieve landbouw, met name de veeteelt) moet fors aangepakt worden, bijvoorbeeld door minder te subsidiëren of simpele regels als ‘de vervuiler betaalt’ te hanteren. Maar gezien de invloed van het agro-industriële complex op de regering wil men deze logische oplossing niet kiezen. Met als gevolg dat Nederland op slot zit. 
Er wordt gesproken over waterschappen en Veiligheidsregio's, maar ik kan niet opmaken of dit ook geldt voor gemeenten. Alleen als het gaat over crises is er een relatie tussen veiligheidsregio en gemeente. Veel vaker heeft een gemeente zelf besluiten te nemen over bijvoorbeeld: strooien als het glad wordt, besluiten of evenementen doorgaan. Denk aan watersport, grote sporttoernooien of een avondvierdaagse. Ik zou het eigenlijk heel normaal vinden als de data van het KNMI - die met belastinggeld is verzameld en bewerkt - niet beschikbaar is voor mede overheden. En ik zie niet in waarom ik daarvoor een commercieel weerbedrijf zou moeten betalen. En wat leveren die dan? En wat is hun verantwoordelijkheid dan?
Frisse wind van de PVV is nuttig. Wijze van Aanbestedingen dient aangepast te worden.
Maak verspillende Nederlanders eerst bewust van hun drinkwater gebruik: gewoon korter douchen ( ik red een normale beurt binnen een minuut) gebruik eerste koude water uit douche voor wc doorspoelen, gebruik altijd de kleine doorspoelknop van je wc. Spoel je vuile vaat nooit voor. Neem hooguit 1x een douchebeurt. Vang regenwater zoveel mogelijk op in regentonnen voor zomers tuin bewateren.💦💦💦
Wat ik mis is de preventieve kant. Een paar maatregelen. Laag hangend fruit als verkoop van niet-zuinige toiletten verbieden. Alleen nog max. 3 liter/6 liter spoeling. Ook stimuleren dan wel verplichten van opvang hemelwater voor toiletspoeling bij nieuwbouw, zowel huishoudens als industrie. Bij deze maatregelen verbeter je ook efficiëntie rioolwaterzuivering en kunnen meer aansluitingen plaatsvinden zonder uitbreiding. Hemelwater opvang stimuleren voor koeling.