Fundamentele hervormingen

Nu we bekomen van schrik en ontsteltenis, de curves afvlakken en de lockdown voorzichtig wordt versoepeld, belanden we in de fase van het vooruitkijken: hoe verder na de coronacrisis? Er wordt gepleit voor fundamentele veranderingen. Dit is hét moment.

door Bert Westenbrink

H2O mei 2020170 Nederlandse wetenschappers zetten vorige maand de toon. Zij riepen in een manifest op tot ‘radicale keuzes’, waarbij gebroken wordt met het bestaande neoliberale economische model, een ‘groeimachine’ die allerlei problemen veroorzaakt (zoals groeiende ongelijkheid, aantasting ecologie en biodiversiteit).

De beginselverklaring inspireerde de drinkwaterbedrijven. Zij pleitten voor ‘fundamentele hervormingen’ zodat de natuurlijke balans in het watersysteem wordt hersteld. “We lopen tegen de grenzen aan van het huidige watersysteem.”

De Unie van Waterschappen sloot zich aan bij de hartenkreet van de drinkwaterbedrijven. Ze schreef: “Net als de drinkwaterbedrijven roepen waterschappen op om zuiniger om te gaan met water, het water langer vast te houden, het beschikbare water slimmer te verdelen en de watersystemen klimaatbestendig te maken en het landgebruik en teelten daarop aan te passen.”

De vraag rijst: welke ‘fundamentele hervormingen’ worden hier nou bepleit?

Bij het lezen van de verklaringen rijst de vraag: welke ‘fundamentele hervormingen’ worden hier nou bepleit? De drinkwaterbedrijven spreken over een ‘verduurzamingsslag’ (korter douchen, hergebruik regenwater, onderscheid tussen laagwaardig en hoogwaardig gebruik) de waterschappen over afstemmen van vraag en beschikbaarheid van water (vergroten van de watervoorraad, slimmer verdelen over de gebruikers, hergebruik restwater).

Zuinig met water, langer vasthouden, hergebruik en slimmer verdelen, het is een bekend appèl. ‘Leuke oproep, maar wie wordt hier tot wat opgeroepen? De drinkwaterbedrijven en waterschappen gaan hier immers zelf over’, twitterde Henk Nieboer, directeur van Ecoshape en onder meer lid van de raad van toezicht van Deltares.

Touché: in het herstel van de natuurlijke balans spelen waterschappen en drinkwaterbedrijven zélf een belangrijke rol. Een fundamentele hervorming zou dan ook zijn als ze hun krachten gaan bundelen en als watersector optrekken in een gezamenlijke lobby om het watersysteem te herstellen. De kiem daarvoor is al gelegd door waterbedrijf Dunea en Hoogheemraadschap van Rijnland, zij zoeken samenwerking.

En een belangrijk instrument is de Omgevingswet. Lector Paul van Eijk zegt in deze H₂O: “De watersector is door de Omgevingswet een gelijkwaardige, serieuze partner geworden in het ruimtelijk-economisch domein.” Hij noemt de nieuwe wet ‘een geweldige kans’ voor de watersector. U leest: sector.

Er is nog wel één maar: de invoering van de wet is uitgesteld. Door de coronacrisis.

Bert Westenbrink is hoofdredacteur van H₂O media en schrijft het redactioneel in het vakblad