Bodemeigenschappen spelen een belangrijke rol in het bepalen van de klimaatbestendigheid van een gebied. Een bodem met gunstige eigenschappen verbetert het herstelvermogen van planten bij hitte en droogte, maar een ongunstige bodem draagt juist bij aan schade. Dit blijkt uit onderzoek van Wageningen University & Research.
Voor dit onderzoek werden gegevens over de groenheid van planten in heel Europa geanalyseerd en gekoppeld aan meteorologische gegevens en bodeminformatie. “Hoe groener de plant, hoe productiever”, zegt Titia Mulder. Mulder is auteur van het onderzoek en als bodemwetenschapper verbonden aan de WUR.
Samenspel klimaat, vegetatie en bodem
“Wij hebben nu onderzocht in hoeverre de groenheid van planten daalt wanneer ze getroffen worden door extreme hitte en droogte en hoelang dit waarneembaar blijft. Vervolgens zijn we steeds verder gaan inzoomen en dan zie je dat de afname in productiviteit sterk afhangt van het precieze klimaat-, vegetatie- en bodemtype”, legt Mulder uit. Ze kwam tot de conclusie dat de groenheid van planten in heel Europe met 31% daalt als ze getroffen worden door extreme hitte en droogte. Het verschil in groen is het sterkst na een maand en blijft nog ongeveer 4 maanden te zien.
Volgens Mulder kunnen bodems met ongunstige eigenschappen het effect van hitte en droogte op de planten versterken en het herstel vertragen. Dat is bijvoorbeeld het geval als planten zich niet diep genoeg kunnen wortelen om bij het grondwater te komen. Bodems met gunstige eigenschappen zijn bestendiger door de aanwezigheid van kleideeltjes, organisch materiaal en een goede bodemstructuur. Het water wordt dan beter vastgehouden.
De onderzoekers noemen met name de aanwezigheid van symbiotische relaties tussen planten en bodemleven, bijvoorbeeld mycorrhiza, zeer belangrijk voor planten om bestand te zijn tegen een veranderend klimaat. “Zo’n symbiotisch netwerk maakt het voor sommige plantsoorten mogelijk om alsnog aan de benodigde voedingsstoffen te komen.”
Zuid en Noord-Europa
Planten in Zuid-Europa blijken beter bestand tegen hitte en droogte, doordat de planten hier zich hebben aangepast aan een droog en warm klimaat .. “Gevolg is wel dat de planten minder groen zijn”, zegt Mulder. “Ze nemen ook minder CO2 op dan de bosgebieden in het noorden van Europa.”
Maar juist noordelijke bosgebieden als Taiga’s blijken heel gevoelig te zijn voor extreme droogte en hitte, doordat de planten hier zich hebben aangepast aan een natter en koud klimaat. Het noorden van Europa zal vaker te maken krijgen met extreme hitte en droogte en als we niks doen, verliezen deze bossen vervolgens de capaciteit om CO2 op te slaan. Dit onderzoek laat wat mij betreft zien dat bodemgesteldheid een integraal onderdeel moet zijn van het toekomstige klimaatbeleid.”
MEER INFORMATIE
Controlling factors for land productivity under extreme climatic events in continental Europe and the Mediterranean Basin
