De eerste zeedijk die volgens de nieuwe veiligheidsnormen is versterkt, heeft een uniek kenmerk: hij is aardbevingsbestendig. De zeedijk tussen Eemshaven en Delfzijl is bestand tegen aardbevingen tot 5.0 op de schaal van Richter. De dijk is hoger, breder en sterker en wordt volgend jaar nog voorzien van sensoren, die bevingen in de Groningse bodem en daarmee in de dijk moeten registreren. Vandaag is de dijk officieel veilig verklaard.
De zeedijk is over een lengte van 12 kilometer versterkt en voldoet daarmee aan de nieuwste veiligheidsnormen. Op de vraag of er ín de dijk extra maatregelen zijn genomen om de kering aardbevingsbestendig te maken, zei projectleider Ate Wijnstra: “Nee. Eigenlijk niet. Volgens de nieuwe normen mag een dijk inzakken en verschuiven, maar hij mag niet bezwijken. Aan die norm voldoet de dijk.”
De zeedijk heeft een sterk fundament, vertelde bestuurder Eisse Luitjens van Waterschap Noorderzijlvest. In de ondergrond bevinden zich slechts dunne zandlaagjes, die geen invloed hebben op de stabiliteit. Om desondanks de dijk aardbevingsproof te maken werden deskundigen uit het buitenland (Japan, Nieuw-Zeeland, Italië) ingevlogen om mee te denken over het concept.
Drie kleidepots
Dat resulteerde erin dat langs de dijk drie kleidepots zijn aangelegd in de vorm van een reservedijk. Ze leveren klei als de zeedijk door bevingen wordt aangetast en moet worden gerepareerd. De klei die is aangevoerd uit het rivierengebied en België is gekwalificeerd als erosieklasse 1, vertelde Wijnstra. “Er ligt in de drie depots in totaal 120.000 kuub aan klei.”
Volgend jaar worden nog sensoren in de dijk aangelegd. Wijnstra: “We willen weten wat een aardbeving doet met de dijk. Doen er zich verschuivingen voor? Met sensoren willen we dat meten. We hebben er geen belang bij om die dijk vol te stoppen met sensoren, maar we gaan het gesprek aan met de leveranciers.”
Miljoen kubieke meter zand
Voor de dijkversterking werd een miljoen kubieke meter zand aangevoerd, dat aan de Duitse kant van de Eems werd gewonnen. De dijk werd bij Delfzijl-Noord 2 meter verhoogd. De steunberm werd verbreed (20 tot 25 meter). De dijkbekleking aangepast. De waterzijde werd versterkt met breuksteen en gietasfalt. Aan de landzijde werd de dijk bekleed met gras.
De Noorse stenen konden blijven liggen in de kering, toen na tests in de Deltagoot van onderzoeksinstituut Deltares bleek dat ze nog lang mee kunnen. Van invloed op de uitvoering was ook dat op de stenen bekleding van de dijk vele soorten korstmossen leven, waarvan een aantal zeldzaam is. Een ontdekking die pas werd gedaan gedurende het dijkversterkingsproject.
Het werk aan de dijk greep de gemeente Delfzijl aan om het strand van de stad te vergroten, waarvoor de dijk landinwaarts werd verplaatst. Overigens is het zand nog niet aangebracht door de gemeente.
Dubbele Dijk
Ander 'koppelproject' is de Dubbele Dijk, twee dijken die de primaire kering vormen. Bij extreem hoog water mag het water over de niet verhoogde (wel versterkte) zeedijk stromen, met het idee dat de tweede dijk het water keert. Een waterkeringsconcept dat bij aanhoudende zeespiegelstijging weleens vaker toegepast kan gaan worden, opperde Luitjens.
Tussen de twee dijken zijn twee polders (in totaal 50 hectare) ontstaan, de ene wordt gevuld met slib uit de Eems, de ander is bedoeld voor zilte teelt van landbouwgewassen. De provincie is er nog niet in geslaagd een ondernemer te vinden die de teelt wil oppakken.
Minister Cora van Nieuwenhuizen verklaart de zeedijk tussen Eemshaven en Delfzijl veilig
Snelle dijk
Het project vergde in totaal 5 jaar, waarmee de versterking sneller werd geklaard dan de 8 jaar die ervoor stond. Het bracht minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat ertoe om de zeekering naast een 'slimme dijk' ook te kwalificeren als een ‘snelle dijk’.
De bewindsvrouw was naar Delfzijl afgereisd om de dijk officieel veilig te verklaren. De zeedijk tussen de Eemshaven en Delfzijl is de eerste kering die volgens de nieuwe waterveiligheidsnormen is versterkt.
In de dijk werden eerder dit jaar zogeheten golfoverslagbakken in gebruik genomen, waarmee de gedragingen van de zee in het Eems-Dollardgebied tijdens extreem weer in kaart worden gebracht. Het meetprogramma, dat 12 jaar duurt, geeft nieuwe inzichten in de benodigde sterkte van de dijk, die nu is berekend op 25 jaar.
“U heeft hier nu de modernste dijk van Nederland”, zei de bewindsvrouw, waarna ze met bestuurders van het waterschap, de provincie, gemeente en het Hoogwaterbeschermingsprogramma de eerste van drie ‘gedichtenbanken’ onthulde die op de dijk zijn en worden geplaatst.
Leerlingen van basisschool Karrepad uit Groningen zongen op de zeedijk een speciaal lied ter gelegenheid van de veilig verklaring van de kering.
Update 20 december: artikel aangevuld
MEER INFORMATIE
Meetprogramma Eems-Dollard moet tot betere dijken leiden
