De fabriek van van Chemours (vroeger DuPont) in Dordrecht stootte tot 2012 de PFAS verbinding PFOA uit. Ook de verbinding PFOS komt veel voor in Nederlandse bodems. Uit nieuw TNO-onderzoek nabij de fabriek blijkt dat PFOA mobieler is dan PFOS en de komende jaren zal uitspoelen naar het grondwater. De PFOS-stoffen zullen langer in de toplaag van de bodem blijven zitten.
Op drie verschillende, ongestoorde heuveltjes in de Alblasserwaard bestudeerde TNO het infiltratieprofiel van de twee PFAS stoffen. Jasper Griffioen, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht en expert onderzoeker bij TNO Geologische Dienst, legt uit: “We zien het hoogste PFOA-gehalte net onder het maaiveld en dat loopt vervolgens door tot drie meter diepte. De meest PFOS zit in de toplaag.”
Jasper GriffioenVolgens Griffioen is het gelukt de verontreinigingsgeschiedenis te reconstrueren voor de stof PFOA, die ook veruit het meest vrij kwam bij Chemours. “Voor PFOA kunnen we de bron aanwijzen. De bodemverontreiniging met de stof PFOS is ook duidelijk aantoonbaar.”
Die valt niet te verklaren door emissie vanuit Chemours. “Er zou meer onderzoek naar gedaan moeten worden, maar het zou zomaar kunnen dat de afvalverbrandingsinstallaties in de buurt hier verantwoordelijk voor zijn geweest.”
Het mobielere PFOA zal de komende tientallen jaren uitspoelen naar het grondwater. “Er wordt in dit deel van de Alblasserwaard weliswaar geen drinkwater gewonnen, maar dit is wel een signaal waar drinkwaterbedrijven rekening mee zullen moeten gaan houden. PFOA zakt uiteindelijk weg.”
Dat is bij PFOS minder het geval. Deze stof heeft als intrinsieke eigenschap dat het sterker wordt geadsorbeerd. “De verontreiniging met PFOA en PFOS is ongeveer tegelijkertijd begonnen en heeft hier de bodem bereikt via de lucht. In de bodem worden de verontreinigingen uit elkaar getrokken. Dit laat dus wederom zien dat verschillende PFAS-componenten verschillend reageren.”
Griffioen noemt het daarom raadzaam om de PFOA en PFOS verontreinigingssituaties rondom Dordrecht niet op dezelfde wijze te beoordelen. “We moeten de PFAS verbindingen niet zien als een geheel, maar naar de verschillende componenten kijken.”
“Ik kan de afwijking van de landelijke achtergrondwaarden die RIVM hanteert voor het gebied binnen 50 km van Chemours goed begrijpen voor PFOA, maar bij PFOS is dit argument minder logisch,” vervolgt Griffioen. “Ten eerste omdat de PFOS emissies dus niet aan deze fabriek toe te schrijven zijn, maar ook omdat we niet zeker weten dat de PFOS verontreiniging hier historisch is, zoals wel het geval voor PFOA.”
