Nieuwe bodemdalingskaart biedt inzicht in verzakkingen van objecten

De wateruitlaat van de kerncentrale bij Borssele is aan verzakking onderhevig. Dat valt te zien op de interactieve bodemdalingskaart van Nederland, die in een nieuw jasje is gestoken. De kaart is veel gedetailleerder geworden en toont nu ook verzakkingen van onder meer gebouwen, bruggen en dijken.

De online kaart geeft een beeld van wat er gebeurt bij meer dan veertig miljard individuele meetpunten. De informatie blijft actueel: met overvliegende radarsatellieten kan om de paar dagen een meetpunt opnieuw worden ingemeten. De bodemdalingskaart 2.0 is publiek gemaakt door het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (NCG), samen met SkyGeo, de Technische Universiteit Delft en geodetische partners.

Veel verzakkingen
De eerdere versie was veel minder gedetailleerd en liet alleen de beweging van de bodem zien. De vernieuwde kaart biedt tevens inzicht in de beweging bij objecten als gebouwen, bruggen en spoorlijnen. Hieruit blijkt volgens de samenstellers dat burgers, bedrijven en overheden de komende jaren flink zullen moeten investeren in onderhoud. “Met de kaart kunnen allerlei partijen zoals gemeenten en beheerders van infrastructuur nagaan waar onderhoud noodzakelijk is”, zegt ceo Pieter Bas Leezenberg van SkyGeo. “Zo is duidelijk te zien dat dijken verzakken en heidegebieden inklinken, maar ook dat bijvoorbeeld de wateruitlaat van de kerncentrale bij Borssele aan verzakking onderhevig is.”

Ramon Hanssen vk Ramon Hanssen

Volgens Ramon Hanssen, hoogleraar geodesie aan de TU Delft, is te zien dat veel grote infrastructuur op allerlei plekken verzakken. “Vooral oudere constructies kunnen hierdoor in gevaar komen. We moeten beginnen waar dat het hardste nodig is en daarvoor zijn deze metingen heel belangrijk”, aldus Hanssen in een interview met NOS. De problemen met verzakkingen zijn het grootst in de veengebieden, mede omdat het vaker lang droog is. Voor veel oude stads- en dorpskernen op de veengronden in het Groene Hart en in Friesland wordt het binnenkort kritiek, merkt Hanssen in de Volkskrant op.

Op millimeterniveau
De metingen hebben millimeter-precisie. Er is voor een correcte diagnose van de oorzaak wel veel kennis nodig van de gebruikte satelliettechnologie, waarschuwt Hanssen. Sommige metingen zijn direct bruikbaar, andere metingen zijn lastiger te interpreteren en aanleiding voor een nader onderzoek. “Eigenlijk zie je in de kaart terug hoe ongelofelijk intensief we ons land gebruiken. Dat noopt direct tot voorzichtigheid in de interpretatie van de gegevens. Wat we in feite zien is de wisselwerking van een radiosignaal van een satelliet met objecten op het aardoppervlak, en interpretatie hiervan vergt specialistische kennis.”

De online bodemdalingskaart is een initiatief van het NCG, waaraan verschillende universiteiten, kennisinstituten en bedrijven een bijdrage leveren: TU Delft, KNMI, Hogeschool Utrecht, Universiteit Twente, SkyGeo, en 06-GPS. De partijen werken verder aan de ontwikkeling van de technologie om bodem en objecten continu te kunnen monitoren. Dan is snel ingrijpen mogelijk wanneer een beweging zou kunnen leiden tot een calamiteit.

Bodemdalingskaart met voorbeelden De vernieuwde kaart laat gedetailleerd de beweging bij objecten zien I Beeld: NCG