De Russische inval in Oekraïne leidt ook tot reacties in de watersector. Adviesbureau Royal HaskoningDHV heeft alle lopende projecten in Rusland en Wit-Rusland opgeschort. Kennisinstellingen geven aan geen onderzoekcontacten te hebben in genoemde landen, maar zeggen wel solidair (Wetsus) te zijn met de oproep om alle samenwerkingsverbanden met Russische en Belarussische instellingen te bevriezen. En 12 waterschappen zitten in hun maag met een leveringscontract met Gazprom.
De Nederlandse universiteiten, hogescholen, de KNAW, NWO en de umc’s hebben alle samenwerkingsverbanden met Russische en Belarussische instellingen bevroren. Er worden geen data, kennis of financiële middelen meer uitgewisseld. In een gezamenlijke verklaring kondigden de instellingen de boycot aan, in reactie op een oproep van onderwijsminister Robbert Dijkgraaf.
De kennisinstellingen Deltares, KWR en Wetsus hebben geen onderzoeksprogramma’s of samenwerkingsverbanden in Rusland of Belarus, laten ze desgevraagd weten. “Uiteraard zijn we wel solidair met dit initiatief”, stelt Wetsus.
Waterschappen
In Nederland betrekken 12 waterschappen en zo'n 200 gemeenten gas van het Russische gasbedrijf Gazprom. Tot opzegging van die contracten is het nog niet gekomen. Europese aanbestedingsregels zitten in de weg, blijkt uit een toelichting van de Vereniging van Nederlands Gemeenten. De waterschappen zijn evenals gemeenten en provincies middels Europese aanbestedingen een energiecontract aangegaan met Gazprom Energy NL.
Dat is een in Nederland geregistreerd bedrijf dat niet onder de economische sancties tegen Rusland valt. “Het bedrijf is daarom onder de huidige wetgeving niet uit te sluiten bij een eventuele nieuwe verplichte aanbestedingsprocedure”, schrijft VNG, die het kabinet oproept om in Europees verband de aanbestedingsspelregels aan te passen.
Symbolische waarde
Een en ander neemt niet weg dat waterschappen met de afname van Gazpromgas in hun maag zitten. Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) is er een van. “Met de kennis van nu, zou een eigenstandige contractopzegging door het hoogheemraadschap slechts symbolische waarde hebben”, schrijft het hoogheemraadschap op zijn website. ”Gezamenlijk optrekken met alle Nederlandse overheden en het Rijk heeft meer impact.”
Toch gaat HHNK in op de mogelijkheden om het gascontract op te zeggen. Het is duidelijk dat die afweging het hoogheemraadschap voor dilemma’s plaatst. Om te beginnen: HHNK kan geen dag zonder gas. Het grootste deel van het Gazpromgas wordt gebruikt om slib te drogen. “Een paar dagen stilstand van deze installatie heeft enorme gevolgen”, schrijft het hoogheemraadschap.
Opzeggen van het huidige contract met Gazprom, dat tot eind van dit jaar loopt, betekent contractbreuk, aldus HHNK. “Daaraan zijn boetes verbonden, waardoor middelen naar Gazprom zouden kunnen gaan.” Daarnaast is het onzeker of een ander tijdelijke leverancier niet ook (deels) zijn gas betrekt vanuit Rusland, stelt het hoogheemraadschap dat een aanbestedingsprocedure voor gaslevering ná 2022 heeft lopen.
“Een ander punt ter overweging: indien Russisch gas niet langer aan ons verkocht wordt, kan Gazprom dit gas in de huidige markt voor een veel hogere prijs aan anderen verkopen. Zodat er langs die weg meer inkomsten worden gegenereerd.”
Adviesbureaus
Ingenieurs- en adviesbureaus hebben contacten en projecten in tal van landen. Schorten zij contacten in Rusland en Belarus op? Ingenieursbureau Tauw reageert vooralsnog niet inhoudelijk op vragen over contacten in genoemde landen en het eventueel opzeggen ervan.
Advies- en ingenieursbureau Royal HaskoningDHV verwijst desgevraagd naar het statement dat het bedrijf heeft uitgegeven. Daarin staat onder meer dat het bedrijf de invasie van Rusland veroordeelt en dat het ‘diep geschokt’ is door de tragedie die zich in Oekraïne voltrekt. Aan de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR is een donatie van 50.000 euro toegezegd, aldus de verklaring. “Na de invasie hebben we alle lopende projecten in Rusland en Wit-Rusland opgeschort. Aan alle projecten werd gewerkt vanuit Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Zolang de oorlog voortduurt, zullen wij geen nieuwe zakelijke kansen in Rusland of Wit-Rusland nastreven.”
Waterbouw
Ook in de wereld van de waterbouwbedrijven leidt de oorlog in Oekraïne ook tot dilemma’s. Zo wil, schrijft dagblad NRC, maritiem bouwbedrijf Van Oord, dat met een kantoor in Sint-Petersburg zit, niets kwijt over de huidige activiteiten in Rusland. “Naar eigen zeggen ‘uit veiligheidsoverwegingen’”.
Netwerkorganisatie Water Alliance heeft nog geen signalen gehad van watertechnologiebedrijven die eventuele contacten in Rusland of Belarus hebben en door de oorlog in problemen zijn gekomen. De netwerkorganisatie heeft zelf geen samenwerkingsverbanden in de conflictregio, laat managing director Hein Molenkamp weten.
UPDATE 14 MAART
Adviesbureau Tauw laat weten dat het geschokt is door 'de immense daad van Russisch geweld' op Oekraïense bodem. "Geweld veroorzaakt onnodige schade aan zoveel levens."
In lijn met het EU-beleid is TAUW 'zeer terughoudend in het werken voor elk bedrijf dat gelieerd is aan Russische bedrijven, zowel gouvernementele als niet-gouvernementele'. "Wij zijn bezig met het inventariseren van onze relaties met Russische opdrachtgevers. Na afronding van deze inventarisatie zullen wij de projectleiders die al dan niet bewust voor aan Rusland gerelateerde opdrachtgevers werken informeren en bespreken of wij het project al dan niet beëindigen. Nieuwe aan Rusland gerelateerde projecten worden in geen geval geaccepteerd."
Als 'kleine blijk van steun' doet TAUW Group een donatie aan het Internationale Comité van het Rode Kruis.
