In het voorjaar plantten onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) en Universiteit Leiden ongeveer 3000 rijstplanten in een veengebied in de buurt van Leiden. Doel was te onderzoeken of polderrijst een haalbaar circulair alternatief voor veeteelt op veengrond is. De oogst was teleurstellend, toch spreken de onderzoekers van een succesvol experiment. Dat volgend jaar een vervolg krijgt.
“De uitdagingen op de veengronden, bodemdaling en mineralisatie zijn bekend”, zegt Julian Helfenstein, onderzoeker aan de WUR. “Rijst kan een interessant gewas zijn voor deze gebieden. Het groeit goed op onder water gelopen land. Bovendien kunnen problemen met zeewaterindringing en verzilting worden beperkt door hogere grondwaterstanden.”
Julian HelfensteinIn mei ging daarom een proef met circa 3.000 rijstplanten van start in het Polderlab bij Leiden. “We wilden testen of het mogelijk zou zijn zowel het waterpeil te verhogen als voedsel te produceren. Dit als middenweg voor het veenbeheer, tussen doorgaan op de huidige manier, wetende dat het eindig is, en de veengronden onder laten lopen en als het ware teruggeven aan de natuur.”
Het experiment werd uitgevoerd met rijstplanten die succesvol in Zwitserland zijn geteeld en volgens Helfenstein in theorie ook voor het Nederlandse klimaat geschikt hadden moeten zijn. Het leverde nauwelijks rijst op. “Globaal gezien was het weliswaar een hete zomer, in Nederland lagen de temperaturen in juli en augustus iets lager dan gemiddeld. Een koudeperiode net in de bloeitijd, wanneer de planten kwetsbaar zijn, deed de oogst de das om.”
Toch is Helfenstein niet ontevreden over het verloop van het experiment. “De planten waren gezond en groeiden en bloeiden goed. Dat is positief. Bovendien hebben we veel geleerd om de proef volgend jaar – overigens op een groter areaal – te kunnen vervolgen.”
Vervolg
De onderzoekers uit Leiden en Wageningen willen volgend jaar experimenteren met andere rijstsoorten. Daarvoor zijn ze nu op zoek naar financiering. “We gaan kijken naar soorten die gebruikt worden in het noorden van Japan en het noorden van China. Zeker Japan kan een interessant voorbeeld zijn, omdat daar ook op veengronden rijst wordt geteeld. Omdat we meer ruimte hebben, kunnen we volgend jaar overigens ook met meerdere soorten testen.”
Behalve met verschillende soorten rijst, willen de onderzoekers ook verder bekijken wat de ideale waterstanden bij rijstaanbouw op veengronden zouden kunnen zijn. “Het gaat om de balans tussen klimaat, rijst en bodem. De waterstanden spelen daarbij een grote rol. Ook omdat rijstaanbouw weliswaar leidt tot de emissie van methaan, maar dat rijstaanbouw op veengronden leidt tot een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen. Volgend jaar willen we nog beter kijken welke impact de waterstanden op deze emissies hebben.”
