Marc Bierkens, hoogleraar Geowetenschappen aan de Universiteit Utrecht, ontving de prestigieuze European Research Council Advanced Grant. Hij gaat onderzoeken hoeveel grondwater er nog op aarde is en hoeveel daarvan duurzaam en economisch nog gewonnen kan worden.
Marc BierkensWereldwijd groeit de behoefte aan grondwater van goede kwaliteit. Het grondwater is nodig als bron van drinkwater en voor de voedselvoorziening. Als de grondwatervoorraden uitgeput raken, leidt dat tot bodemdaling en verzilting. Marc Bierkens houdt zich al meer dan tien jaar bezig met onderzoek naar de daling van de grondwaterspiegel en de vraag hoeveel grondwater er eigenlijk wordt onttrokken. “Maar nu kunnen we een stap verder gaan. We kennen de grenzen niet. We weten niet hoeveel grondwater er in totaal is. We weten ook niet hoeveel daarvan we technisch, economisch en ecologisch verantwoord kunnen onttrekken.”
Met een onderzoeksvoorstel naar precies deze vraag, kreeg Bierkens een European Research Council Advanced Grant voor vijf jaar, ter waarde van 2,5 miljoen euro. Om de grondwatervoorraad in kaart te brengen wil hij het huidige mondiale grondwatermodel van zijn onderzoeksgroep uitbreiden met regionale datasets. “Als tweede stap willen we dan komen tot een mondiaal grondwatermodel op 1 kilometer-resolutie door gebruik te maken van de rekenkracht van supercomputers,” legt Bierkens uit. "Dat is al geen sinecure, maar als we dat eenmaal hebben, dan hebben we een model waar we scenario’s op los kunnen laten.”
Scenario’s
Om te komen tot realistische scenario’s van grondwatergebruik, die zowel de economische als ook de sociale aspecten van de grondwateronttrekkingen belichten, wil Bierkens in deze fase van het onderzoek samenwerken met wetenschappers uit verschillende disciplines. “Grondwateronttrekkingen hebben niet alleen economische, maar bijvoorbeeld ook culturele dimensies. Uiteindelijk gaat het om de interactie tussen mens en water. Daar willen we scenario’s voor ontwikkelen. Die zullen we vervolgens toetsen aan lokale of regionale case-studies waar al veel informatie over beschikbaar is, bijvoorbeeld de High Plains Aquifer in de Verenigde Staten of de Nijldelta in Egypte.”
Het onderzoek moet leiden tot inzicht in de grenzen aan het grondwatergebruik. Bierkens zoekt daarbij een balans tussen de economische en technische mogelijkheden enerzijds en de ecologische gevolgen van de waterwinning anderzijds. Bierkens: “We willen komen tot gemeenschappelijke ontwikkelpaden richting een verantwoord gebruik van grondwater voor mens en milieu. Dan praat je over beprijzing van het water, maar ook over het gebruiken van de opbrengsten van die beprijzing om grootschalig te kunnen investeren in het vergroten van de beschikbaarheid van grondwater.”
Voor Bierkens is al wel duidelijk dat we mondiaal niet door kunnen gaan met de huidige manier van grondwateronttrekking. “Veel ecologische tipping points hebben we waarschijnlijk al overschreden. De economische en technische mogelijkheden zullen in sommige gebieden ter wereld al binnen enkele decennia zijn uitgeput. Dit onderzoek biedt nu de kans om deze hypotheses te toetsen aan een mondiaal model.”
