Het aantal dagen met extreme neerslag in Nederland is de afgelopen zeventig jaar met 85 procent gestegen. Ook valt er steeds meer neerslag. De jaarlijkse hoeveelheid is sinds 1910 gelijkmatig toegenomen van 694 naar 875 millimeter.
Deze trends zijn te vinden in twee nieuwe overzichten in het Compendium voor de Leefomgeving (CLO): Neerslagextremen in Nederland, 1910-2022 en Jaarlijkse hoeveelheid neerslag in Nederland, 1910-2022. Het compendium is een uitgave van CBS, PBL, RIVM en Wageningen University & Research.
Meer dagen met minstens 50 millimeter neerslag
Wat betreft neerslagextremen hebben de kennisinstellingen het over een dag met zware neerslag, als bij minstens één weerstation in Nederland de 50 millimeter wordt overschreden. Er is een toename van de trend te zien: van 5,3 dagen in 1951 naar 9,8 dagen in 2022. Dat komt neer op een stijging met 85 procent.
Het patroon van jaar op jaar is zeer grillig. In zowel 1974 als 1978 was er slechts één dag met zware neerslag. Twee jaar geleden zijn er juist 16 dagen geteld. Zo werd Limburg van 14 op 15 juli 2021 getroffen door neerslaghoeveelheden van meer dan 70 millimeter, wat tot een enorme wateroverlast leidde.
Het aantal dagen per jaar met meer dan 20 millimeter neerslag in een etmaal is ook sterk toegenomen: van 2,6 (1910) naar 4,7 dagen (2022). De variatie is groot: van 1,1 dag per jaar (1921) tot aan 7,5 dagen per jaar (1998). Het aantal dagen met meer dan 20 millimeter wordt bepaald aan de hand van de meetreeksen voor 102 weerstations, die dan per jaar worden gemiddeld.
Gelijkmatige stijging neerslaghoeveelheid
De jaarlijkse neerslaghoeveelheid in ons land is gelijkmatig gestegen tussen 1910 en 2022: van 696 naar 875 millimeter (plus 26 procent). In deze 113 jaar vertonen de neerslaghoeveelheden iets afwijkende patronen per seizoen. De sterkste toename is er in de winter, terwijl de hoeveelheden gelijkmatig en vrij beperkt stijgen in de zomer en de herfst. In de lente is de jaarlijkse neerslaghoeveelheid min of meer constant.
De totale hoeveelheid neerslag varieert flink van jaar op jaar. Zo viel er 436 millimeter neerslag in 1921 en 1.111 millimeter in 1998. In recente decennia waren 2003 (683 millimeter) en 2018 (679 millimeter) de droogste jaren.
Meerdere factoren
De toename van zowel het aantal dagen met extreme neerslag als de jaarlijkse neerslaghoeveelheid hangt volgens de CLO-overzichten samen met meerdere factoren. Het gaat onder andere om de stijging van de jaargemiddelde temperatuur en de daaruit volgende sterke opwarming van de Noordzee. Verder spelen klimaatfactoren een rol, zoals veranderingen in overheersende windrichting en luchtvochtigheid.
