Veel Nederlanders bezorgd over weersextremen

Klimaatverandering staat op de derde plaats van vaak genoemde maatschappelijke thema’s waarover Nederlanders zich zorgen maken. Flinke bezorgdheid is er over weersextremen en de daardoor veroorzaakte problemen.

Dit blijkt uit het onderzoek Waterpeil 2024 dat op initiatief van het samenwerkingsverband Ons Water is gehouden. Aan de publieksmonitor hebben ruim 3.000 mensen meegedaan.

Het waterbewustzijn van Nederlanders lijkt in het algemeen wat toegenomen. Hierbij spelen recente gebeurtenissen een rol, zoals wateroverlast in het voorjaar, droge zomers en de overstromingen in Limburg in juli 2021.

Slechts een kleine groep heeft in de afgelopen jaren zelf regelmatig te maken gehad met verschillende vormen van waterproblematiek. Het gaat vooral om wateroverlast door hoosbuien. Vrij weinig mensen kregen te maken met een overstroming of een tekort aan drinkwater door droogte.

Problemen met verschillende waterrisico’s verwacht
Volgens een meerderheid van de respondenten is het realistisch om ervan uit te gaan dat er de komende jaren problemen zullen zijn met verschillende waterrisico’s. Bijna driekwart maakt zich enigszins of veel zorgen over het veranderende klimaat in Nederland en de gevolgen daarvan, zoals wateroverlast en droogte.

Volgens 72 procent wordt de kans op extreme regenbuien groter door het veranderende klimaat (zie kader Resultaten Waterpeil). Ook acht bijna de helft het waarschijnlijk of zeer waarschijnlijk dat er in de komende tien jaar een overstroming plaatsvindt in Nederland.

Vertrouwen in waterbeheer en drinkwaterkwaliteit
Veel Nederlanders hebben vertrouwen in het waterbeheer. Noodzakelijk, belangrijk en deskundig staan bovenaan in de top-10 van associaties.

Schoon drinkwater wordt als vanzelfsprekend gezien. Er zijn wel enige twijfels over de beschikbaarheid en betaalbaarheid van voldoende schoon drinkwater in de toekomst. Slechts 41 procent is het eens met de stelling dat er in Nederland altijd voldoende drinkwater beschikbaar zal zijn.

Eigen verantwoordelijkheid erkend
Volgens het onderzoek zijn veel Nederlanders zich bewust van hun eigen verantwoordelijkheid. Zij willen een steentje bijdragen aan het oplossen van wateropgaven en willen weten hoe ze dat kunnen doen.

Zo zou bij droogte de meesten zich houden aan een oproep van de overheid om overdag de tuin niet te sproeien. Een beperkte minderheid van de respondenten geeft aan dat zij regelmatig of vaak gedrag vertonen dat de waterkwaliteit negatief kan beïnvloeden. Dit kan, afhankelijk van het onderwerp, variëren van 5 tot 30 procent.

Maar een kleine groep heeft maatregelen getroffen om de gevolgen van wateroverlast in huis te beperken, zoals een groen dak. Nog minder mensen zijn voorbereid op noodsituaties, bijvoorbeeld met een checklist voor bij een evacuatie. Veel mensen zijn wel bereid om in de toekomst maatregelen te nemen.

Najaarseditie Week van Ons Water gestart
De publieksmonitor Waterpeil 2024 is uitgevoerd op initiatief van Ons Water. Dit is een samenwerkingsverband van waterschappen, waterbedrijven, watermusea, Rijkswaterstaat, provincies, gemeenten, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Unie van Waterschappen, Vewin, VNG, IPO en het Nationaal Deltaprogramma.

De publicatie van de onderzoeksresultaten houdt verband met de najaarseditie van de Week van Ons Water. Het evenement is afgelopen zaterdag van start gegaan en duurt tot en met zondag 3 november. Hierbij kunnen mensen bijvoorbeeld ervaren hoe ze zich kunnen voorbereiden op wateroverlast en hoe ze water kunnen besparen.

Er zijn allerlei activiteiten voor kinderen en volwassenen. Zij kunnen bijvoorbeeld meedoen aan een rondleiding, workshop, wandeling, boottocht of fietsrit. Ook zijn er open dagen en exposities. Het overzicht van de activiteiten is te vinden in de agenda van de Week van Ons Water.

RESULTATEN WATERPEIL

Welke meningen over en ervaringen met onder andere klimaatverandering, wateroverlast, overstromingen en watertekorten hebben Nederlanders? Een overzicht van belangrijke resultaten van Waterpeil 2024:

• 34 procent van de Nederlanders noemt klimaatverandering in hun top-3 als thema waarover zij zich zorgen maken (na de stijgende kosten voor levensonderhoud en terrorisme/oorlog en ongeveer gelijk met gezondheid, criminaliteit en migratie).
• 72 procent denkt dat de kans op extreme regenbuien groter wordt door het veranderende klimaat.
• 31 procent heeft in de afgelopen jaren enkele keren of regelmatig te maken gehad met verkeershinder door water op de weg.
• 26 procent zou (online) informatie zoeken over wat te doen, als er door een flinke hoosbui zoveel water in de straat staat dat er risico is dat het water ook het huis ingaat.
• 66 procent heeft afgelopen jaren enkele keren of regelmatig verdorde bloemen, verdroogde tuinen of gele grasvelden gezien, door droogte en watertekort.
• 62 procent zou korter douchen als de overheid oproept minder water te gebruiken, als er door droogte een tekort aan drinkwater is.
• 47 procent vindt het waarschijnlijk of zeer waarschijnlijk dat er in de komende tien jaar een overstroming plaatsvindt in Nederland.
• 18 procent vindt het waarschijnlijk of zeer waarschijnlijk dat er in de komende drie jaar een overstroming plaatsvindt in de eigen provincie.
• 24 procent van de Nederlanders vindt het zeer waarschijnlijk dat zij te maken krijgen met schade aan hun eigen huis of bezittingen als er een grote overstroming plaatsvindt in de eigen provincie.
• 47 procent heeft de indruk dat de overheid voldoende doet om een overstroming in de eigen provincie te voorkomen.
• 61 procent vindt een stijging van kosten voor zuivering zeer waarschijnlijk, als gevolg van slechte kwaliteit van grond- en oppervlaktewater in hun regio.
• 57 procent vindt de rol van de overheid groot of zeer groot als het gaat om het zorgen dat waterkwaliteit op orde blijft.