Vidi-beurzen voor watergerelateerde onderzoeken

Wat is de levensverwachting van rivierdelta’s? Wat is de samenhang tussen klimaatverandering en gewapend conflict? Wat is de interactie tussen levende wezens en rivieren? In welke mate verstoren microvezels de natuurlijke sediment processen in rivieren? Deze en andere onderzoeken hebben een Vidi-beurs toegewezen gekregen door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

De NWO heeft in totaal 86,7 miljoen euro toegewezen aan 102 wetenschappelijke onderzoeken. Er waren 829 aanvragen ingediend. Met een Vidi-beurs - maximaal 850.000 euro - kunnen onderzoekers een eigen, vernieuwende onderzoekslijn ontwikkelen en zelf een onderzoeksgroep opzetten.

Dat geldt ook voor Jaap Nienhuis, universitair docent aan de faculteit geowetenschappen van de Universiteit Utrecht. Hij gaat met modelsimulaties in kaart brengen hoe riviersedimenten, zeespiegelstijging en menselijke activiteiten delta's wereldwijd hebben gevormd, vanaf 12.000 jaar geleden tot aan het jaar 2300 in de toekomst. Hij zal tevens inschatten wanneer we een fysiek kantelpunt kunnen verwachten, en wat eventuele maatregelen zijn om de veerkracht van delta's te vergroten.

Bodemgeograaf Annegret Larsen (Wageningen University & Research) gaat onderzoek doen naar de interactie tussen rivieren en levende wezens (buiten de mens) die de rivier beïnvloeden. Deze kennis moet bijdragen aan rivierherstel in Europa met behoud van natuur en biodiversiteit. Om de interacties goed te kunnen inschatten, gaat ze oud DNA in riviermodder bestuderen voordat de mens veel invloed kreeg op het rivierlandschap. “Met deze kennis kunnen rivieren beter hersteld worden.”

Antonia Praetorius (Universiteit van Amsterdam) maakt gebruik van ‘een unieke dataset van burgerwetenschappers, over de vrijlating van microvezels uit textiel, om de huidige en toekomstige emissies van microvezels in Nederlandse rivieren te voorspellen’. Door modellen en experimenten te combineren wordt onderzocht hoeveel microvezels nodig zijn om natuurlijke sedimentprocessen te verstoren. Met interactieve kaarten wordt de accumulatie van microvezels in Nederland onder verschillende scenario's gevisualiseerd.

Judith Verweijen (Universiteit Utrecht) onderzoekt hoe klimaatverandering conflictdynamieken beïnvloedt en hoe gewapende conflicten de kwetsbaarheid voor de effecten van klimaatverandering vergroot. Deze wisselwerking wordt inzichtelijk door een focus op gewapende organisaties en hun aanhangers, inclusief elites. Op die manier ontwikkelt Verweijen een analytisch kader dat het langdurige en meerschalige karakter van klimaat-conflict processen kan vatten. Dit kader kan het beleid op het gebied van klimaat en vredesopbouw helpen verbeteren.

Milieueconoom Inge van den Bijgaart (Universiteit Utrecht) gaat met economische modellen en gedetailleerde data lessen proberen te trekken voor belangrijke beleidskeuzes van bedrijven in de klimaattransitie. Toelichting: ”De economie is de afgelopen jaren al aan het vergroenen, maar om klimaatdoelen te halen zal er nog flink doorgepakt moeten worden. Een belangrijke vraag nu en de komende jaren is hoe we dit gaan doen, en vooral ook hoe de kosten verdeeld gaan worden.”

Fleur Visser (NIOZ) onderzoekt hoe de interacties tussen jagende tandwalvissen en hun prooi zijn gevormd onder de unieke omstandigheden van de diepe oceaan, het grootste ecosysteem op aarde. Het onderzoek moet resulteren in een nieuwe aanpak voor het onderzoeken van deze interacties, en indicatoren voor het beschermen van de diepzee. "Fundamentele processen, zoals interacties tussen top predatoren en hun prooi zijn veelal onbekend, terwijl deze een cruciale rol spelen in het functioneren van het systeem. Dit limiteert de bescherming van de diepzee en kwetsbare walvispopulaties."