Als het ijs van Antarctica sneller gaat smelten, zal de zeespiegelstijging in de tweede helft van deze eeuw veel sneller en hoger zijn dan tot nu toe is aangenomen. Om Nederland daarop voor te bereiden, zal de zeespiegelstijging nauwkeurig gemonitord moeten worden. “Ook moeten we moeten nu verkennen welke maatregelen we straks kunnen nemen.”
Marjolijn HaasnootMet de huidige maatregelen in de adaptieve strategie van het Deltaprogramma is Nederland in ieder geval tot 2050 goed te beschermen tegen de verwachte stijging van de zeespiegel. “Maar het smelten van de ijskappen op Antarctica is een echte game-changer”, zegt Marjolijn Haasnoot. Haasnoot is senior onderzoeker bij Deltares en hoofdauteur van het onlangs verschenen artikel Adaptation to uncertain sea-level rise; how uncertainty in Antarctic mass-loss impacts the coastal adaptation strategy of the Netherlands.
Onzekerheid niet leiden tot afwachten
Recente studies wijzen erop dat het smelten van ijs op Antarctica een significante bijdrage aan de stijging van de zeespiegel zal leveren. Tegelijkertijd is er nog veel onduidelijkheid over de mate en snelheid waarin de zeespiegel extra zal stijgen door de processen op Antarctica.
Maar die onzekerheid mag volgens Haasnoot niet leiden tot afwachten. “Als het zwartste scenario werkelijkheid wordt, moeten we in Nederland flink aan de slag. Als je er vanuit gaat dat het twintig tot dertig jaar duurt om verregaande maatregelen te plannen en implementeren, dan hebben we dus nog een jaar of tien, misschien twintig jaar om te beslissen hoe we Nederland ook in de toekomst de veiligste delta van de wereld willen houden. We hebben nog tijd en die moeten we goed gebruiken.”
Stijging monitoren
Haasnoot en haar co-auteurs raden aan de zeespiegelstijging nauwkeurig te monitoren. “Daarbij moeten we gebruik maken van een combinatie van metingen en projecties. Door tussen Antarctica en de Nederlandse kust te meten, kunnen we de hele effectketen aflopen en die combineren met de verwachtingen van bijvoorbeeld het IPCC en het KNMI. Zo kunnen we de timing van de zeespiegelstijging aan de Nederlandse kust goed in de gaten houden.”
Nu experimenteren
Ook pleiten ze in het artikel voor het doen van experimenten, bijvoorbeeld in de land- en woningbouw en bij het ontwerpen van onze waterkeringen. “We moeten nog ontdekken welke maatregelen we in de toekomst moeten nemen. Daarom moeten we op kleinere schaal experimenten gaan doen, bijvoorbeeld naar de effecten en resultaten van grootschalige zandsuppletie. En we moeten er nu voor zorgen dat er ruimte blijft om die maatregelen uit te voeren. Heel simpel: als we bredere dijken willen, moet daar wel plek voor zijn.”
Internationaal belang
Het artikel is de wetenschappelijke uitwerking van een bijlage bij het Deltaprogramma-rapport uit 2018. Waar deze bijlage zich met name op de situatie in Nederland richtte, bekijkt dit artikel zeespiegelstijging uit een iets internationaler perspectief.
Haasnoot: “10% van de wereldbevolking leeft in kustgebieden op minder dan 10 meter boven zeeniveau en in deze, veelal vruchtbare, kustgebieden wordt voedsel voor honderden miljoenen mensen verbouwd. Een stijging van de zeespiegel heeft dus enorme consequenties voor mens en economie.”
