Fokke Dijkstra, een van de grondleggers van de afvalwaterzuivering

Fokke Dijkstra was een van de grondleggers van de afvalwaterzuivering in Nederland. Bij DSM in Geleen speelde hij een vooraanstaande rol in de ontwikkeling van de grote zuiveringsinstallatie van het chemieconcern. 19 juni is hij overleden.

Fokke DijkstraDr. ir. Fokke Dijkstra overleed in zijn woonplaats Sittard. Hij was een van de echte grondleggers van de afvalwaterzuivering in Nederland en niet zoals de meeste van zijn vakgenoten uit die tijd werkzaam bij de overheid of een van de ingenieursbureaus, maar bij de industrie. Een man, die je kunt karakteriseren met de woorden 'deskundig, bescheiden, meelevend en trouw'.

Na zijn opleiding tot chemisch technoloog aan de TU-Delft, toen nog TH, en aansluitend zijn promotie daar op een onderzoek naar ‘reactoren met een vast dan wel gefluïdiseerd katalysatorbed’ trad hij in 1965 in dienst van DSM in Geleen. Fokke was geen job-hopper, zijn gehele werkzame leven bleef hij deze chemische multinational trouw.

In 1965 bestond het latere begrip milieu nog niet, afvalwater stond centraal. Bij DSM ging hij zich bezighouden met de zuivering van de stroom afvalwater van het bedrijf. Later verbreedde zijn werkterrein zich en werd hij chef van de afdeling Milieuresearch van het Centraal Laboratorium DSM, later chef Technologische Staf, uiteindelijk milieucoördinator en projectleider van verschillende milieuprojecten.

Pasveersloot
Maar voor hemzelf lag de grootste nadruk in zijn werk op de zuivering van het afvalwater van DSM, een grote lozer op de Maas, waaruit verder benedenstrooms water wordt ingenomen voor de drinkwaterbereiding door de bedrijven in Den Haag en Rotterdam, thans Dunea en Evides. Zijn DSM schreef historie met de bouw van de grootste Pasveersloot ter wereld en later de ontwikkeling van een proces van vergaande nitrificatie en denitrificatie. 

Dit heeft geresulteerd in de bouw van de grote DSM-zuiveringsinstallatie (capaciteit 1.000.000 i.e.), waarmee de zuurstofbindende stoffen en een grote hoeveelheid stikstof worden verwijderd. Wat de technologie betreft, heeft Fokke hierbij een zeer vooraanstaande rol gespeeld.

Bestuurlijk niveau
Vanuit zijn deskundigheid en betrokkenheid heeft Fokke ook op bestuurlijk niveau zijn aandeel in het waterbeheer in ons land geleverd. Van 1986 tot 1988 was hij voorzitter van de toenmalige Nederlandse Vereniging voor Afvalwaterzuivering, de NVA die samen met KVWN opging in het huidige KNW. Voorts is hij vele jaren lid geweest van het Algemeen Bestuur van het Zuiveringschap Limburg en was hij namens VNO-NCW lid van het Dagelijks bestuur van de STORA, de huidige STOWA.

Maar bovenal was hij een aardige kerel, een vriendelijke man, die wist te verbinden en zichzelf ook verbonden voelde met zijn vakgenoten, zoals ook na zijn pensionering bij het jaarlijkse treffen van zijn vakgenoten, de ‘Ouwe Jonkers’ bleek, totdat naast de zorg voor zijn vrouw doofheid en kanker zijn laatste jaren gingen beheersen.

Namens zijn vakgenoten van het eerste uur,

Maarten Gast en Tjomme Meijer