Gijs Oskam: deskundig en strijdbaar

Gijs Oskam, oud-directeur van Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch (WBB), is op 85-jarige leeftijd overleden. De naamgever van de prijs die jaarlijks wordt uitgereikt tijdens de vakantiecursus aan de TU Delft, wordt in de watersector herinnerd als deskundig en strijdbaar. Hij wordt in twee bijdragen herdacht.

Gijs OskamDe inzet van Gijs als directeur van WBB was erop gericht om de kwaliteit van het ruwe Maaswater in de spaarbekkens, bestemd voor de productie van drinkwater, zodanig te verbeteren dat het een betrouwbare bron werd.

Onverminderd zette hij zich in om, ondersteund door studies, feiten en laboratoriumresultaten, in binnen- en buitenland de bewustwording en andere handelswijzen met betrekking tot de vervuiling van onze grondstof, op gang te krijgen. Hij bouwde een relevant netwerk op en onderhield dat ook. Gijs zorgde ervoor, in zijn vele lezingen en toespraken, en in talrijke discussies waaraan hij actief deelnam, dat zaken duidelijk gesteld werden.

Chemicus in hart en nieren
De kwaliteit van het rivierwater, vanaf de bron tot aan de inlaat van de spaarbekkens, moet permanent bewaakt worden. Een grote uitdaging voor de chemicus, die Gijs in hart en nieren was. Maar hij dacht ook veel breder en introduceerde daarom biologische bewakingssystemen, die 24 uur per dag waakzaam zijn. Erg noodzakelijk als er naast steden en bedrijven ook kerncentrales aan jouw rivier staan. 

Gijs heeft ook een erg belangrijke rol gespeeld in het ontwerp van de drie spaarbekkens van het WBB en daarna in het beheer van de bekkens om de slechte Maaswaterkwaliteit om te vormen tot een betrouwbare en stabiele bron voor de drinkwaterproductie in Rotterdam, Dordrecht en Zeeuws-Vlaanderen. Naast chemische processen waren ook de biologische interacties een belangrijk aandachtsveld. Ook dit heeft hij in vele publicaties en lezingen wereldwijd verspreid.

Hij ontving op zijn bedrijf veel hooggeplaatste functionarissen, van diverse herkomst, met als hoogtepunt het bezoek van kroonprins Willem-Alexander, die zijn maidenspeech als watermanager van Nederland bij het WBB heeft gehouden. Erkenning voor al zijn inzet spreekt ook wel door in de Gijs Oskamprijs, die jaarlijks tijdens de vakantiecursus aan de TU-Delft wordt uitgereikt.

Meten, weten en ageren
Het werk van Gijs kan in drie woorden worden samengevat: Meten, Weten en Ageren. 

Met Meten wordt vooral het ontwikkelen van meetmethoden bedoeld voor al die soorten stoffen, die vaak sterk verdund, in water voorkomen. Daarin liepen de samenwerkende laboratoria van de rivierwaterbedrijven in de jaren ’70 tot 2000 voorop in de wereld. 

Toen de aandacht voor radioactiviteit na de kernramp van Tsjernobyl (1986) wegebde, was Gijs zo ongeveer de enige in Nederland, die nog iets verstandigs over het meten van de verschillende soorten radioactiviteit in water kon zeggen.

Met Weten wordt bedoeld dat je kennis hebt van de eigenschappen van een stof, van het belang ervan voor de menselijke gezondheid, voor het milieu. Dat je het gesprek met de technologen kunt voeren over verwijderingsmogelijkheden. Gijs beheerste dat als geen ander.

Als derde het Ageren in de breedste zin van het woord: . . . waar komt iets vandaan, . . . wat is daar aan te doen, . . . wie moet daar op aangesproken worden? . . .  hoe doen we dat het meest effectief? 

Publiciteit
Vaak is dat via de publiciteit. Gijs schuwde die bepaald niet, hij roerde de trom en, dat mag ook wel worden gezegd, hij genoot ervan. Dat maakte hem in België, waar destijds nog veel gedaan moest worden, wel bekend, maar bepaald niet populair. 

De Rijn- en Maasbedrijven werken nauw samen in de RIWA, de vereniging van rivierwaterbedrijven. Ook in het stroomgebied van de Rijn, met zijn grote chemische multinationals, was Gijs een geziene deskundige. Zij en ook zijn oud-collega’s uit de watersector herinneren Gijs als: deskundig en strijdbaar. 

Als baas op de WBB werd Gijs door de werknemers erg gewaardeerd. Hij was sociaal en betrokken en bevorderde de saamhorigheid en trots op ‘hun’ bedrijf. Daarnaast was Gijs gewoon een aardige kerel, een sociaal en betrokken mens, met een Bourgondische inslag.

Gijs, wij houden jou dankbaar in onze gedachten en blijven inspiratie putten uit de inzet van jou voor schone bronnen en spaarbekkenbeheer.

Namens de oud-collega’s uit de RIWA,
Maarten Gast en Job Verheijden

‘Zijn werkzame leven was gewijd aan de drinkwatervoorziening in Nederland en daarbuiten’

Wij ontvingen het verdrietige bericht dat Gijs Oskam op 10 juni jl is overleden. De naamgever van de zogeheten Gijs Oskamprijs die jaarlijks bij de Vakantiecursus van de TU Delft wordt uitgereikt als aanmoedigingsprijs voor jonge onderzoekers/ingenieurs in de Stedelijke Watercyclus.

Gijs was onder andere verbonden aan Waterwinningbedrijf de Brabantse Biesbosch (WBB). Hij richtte daar allereerst een ruwwater laboratorium op voor waterkwaliteitsonderzoek, om inzicht te krijgen in het innamewater voor het spaarbekkensysteem en in het transport naar de drinkwaterproductiebedrijven. Met dit laboratorium zorgde Gijs voor aandacht voor oppervlaktewater als grondstof voor de drinkwatervoorziening. Iets wat in die tijd nauwelijks op de agenda stond.

Sociaal en betrokken
Hierna werd Gijs directeur van WBB. Hij legde verbinding met gemeente, provincies en andere partijen in de omgeving. Door zijn prettige persoonlijkheid kon hij overbruggen en mensen samen brengen. Als directeur van WBB werd Gijs door de werknemers erg gewaardeerd. Hij was sociaal en betrokken en bevorderde de saamhorigheid en trots op ‘hun’ bedrijf.

Gijs zette zich actief in om het belang van bronbescherming op de kaart te zetten, hierbij ondersteund door studies en laboratoriumresultaten. Hij bouwde daartoe, samen met RIWA, een relevant netwerk op en ontving ook diverse prominenten uit binnen- en buitenland. Waarvan we ook nu nog de vruchten plukken.

We verliezen in Gijs een waterexpert, netwerker en bronbeschermer.

Annette Ottolini, Algemeen Directeur Evides Waterbedrijf
Guiljo van Nuland, Algemeen Directeur Brabant Water
Maarten van der Ploeg, Directeur RIWA-Maas