Brabant Water mag per direct 18 miljoen kubieke meter grondwater per jaar oppompen bij de Tilburgse productielocatie Gilzerbaan. Daarmee heeft de rechtbank in Breda een in januari ingestelde beperking teruggedraaid. Het drinkwaterbedrijf maakt zich echter grote zorgen over de einduitspraak die begin 2025 wordt verwacht.
Het gaat om een rechtszaak die de Brabantse Milieufederatie en Brabants Landschap hebben aangespannen tegen Provincie Noord-Brabant, met Brabant Water als vergunninghoudster. De provincie stemde er een paar jaar geleden mee in dat het waterbedrijf meer grondwater op de locatie Gilzerbaan ging onttrekken. De capaciteit is verhoogd van 14,7 miljoen naar 18 miljoen kubieke meter (m3) per jaar, het maximum dat volgens Brabant Water sinds 1972 is toegestaan.
Dat was nodig vanwege de groeiende vraag naar drinkwater in de regio Tilburg, geeft Brabant Water in een bericht aan. “Alleen zo konden we voorlopig aan de watervraag voldoen.” De Brabantse Milieufederatie en Brabants Landschap tekenden echter beroep aan, omdat volgens hen een verdere verdroging van het nabijgelegen Natura 2000-gebied De Regte Heide & Riels Laag dreigt.
Tussenvonnis in januari
In januari kwam de rechtbank met een tussenvonnis. Er werd toen geoordeeld dat het noodzakelijk is dat eerst de organisatie StAB als deskundige onderzoek verricht, omdat nog niet kon worden uitgesloten dat er negatieve gevolgen voor het natuurgebied zouden zijn. Brabants Water moest het extra oppompen van 3,3 miljoen m3 grondwater onmiddellijk staken.
“Hierdoor ontstond een realistisch scenario dat bij een hoge zomerse watervraag of technische problemen in het leidingnet een drinkwatertekort zou kunnen ontstaan in Midden-Brabant”, aldus het drinkwaterbedrijf. Bedrijven dreigden te worden afgesloten van het waternet.
Gebruik van vergunning weer toegestaan
Dat gevaar is van de baan door een nieuwe uitspraak op 20 juni. De rechtbank besloot dat Brabant Water per direct weer de vergunning mag gebruiken. Daarmee kan 18 miljoen kuub per jaar worden opgepompt.
Een reden is dat het waterbedrijf “voldoende en onbetwist heeft onderbouwd dat een acuut drinkwaterprobleem is ontstaan in West- en Midden-Brabant sinds de schorsing van de natuurvergunning”. Dit wordt bevestigd door een recent bestuurlijk toezichtsgesprek met de Inspectie Leefomgeving en Transport. De inspectie heeft hierin haar zorgen over de veiligstelling van de drinkwatervoorziening in Brabant overgebracht, aldus de uitspraak.
Groot algemeen belang
Volgens de rechtbank gaat het om een dringende reden van groot algemeen belang. Anders kan er mogelijk geen drinkwater meer worden geleverd aan bedrijven en bij een calamiteit – bijvoorbeeld het breken van een leiding of een extreem hete zomer – ook niet aan huishoudens. Verder heeft Brabantse Delta aannemelijk gemaakt dat er in ieder geval tot 2030 geen alternatieven bestaan om dat probleem op te kunnen lossen.
Er wordt nog een reden aangevoerd. Door de overvloedige regenval van de afgelopen tijd is de grondwaterstand in het natuurgebied Regte Heide & Riels Laag ongekend hoog, volgens een geohydroloog. Het drinkwaterbedrijf daarover: “Een deskundige lichtte namens Brabant Water op de zitting toe dat zelfs als de volledige 18 miljoen m³ wordt opgepompt, het grondwaterpeil dan nog niet lager daalt dan de afgelopen vijf jaren.”
Brabant Water niet gerust op einduitspraak
Het nieuwe besluit van de rechtbank blijft staan tot de einduitspraak. Brabant Water toont zich verheugd dat de rechter het algemeen belang zwaar heeft laten wegen, maar is niet gerust op de uiteindelijke beslissing. “Door deze uitspraak is het scenario van een drinkwatertekort in Midden-Brabant voorlopig van tafel. We maken ons nog steeds grote zorgen over de einduitspraak, die begin 2025 wordt verwacht.”
Het waterbedrijf vindt het onverteerbaar dat de Brabantse drinkwatervoorziening door de rechtszaak zo op de tocht komt te staan. “Samen met de provincie, die de zorgplicht heeft voor voldoende drinkwaterbronnen, blijven we ons inzetten voor het waarborgen van een goede drinkwatervoorziening voor alle Brabanders en voor de Brabantse economie.”
Reactie: alternatieve oplossingen
De Brabantse Milieufederatie en Brabants Landschap noemen in hun reactie op de uitspraak een extreem nat voorjaar slechts een doekje voor het bloeden voor het Natura 2000-gebied. “Veel van de neerslag die gevallen is, wordt afgevoerd en bereikt het grondwater dus niet. Het is dus wat ons betreft niet uit te sluiten dat de natuur schade ondervindt van de uitbreiding van de drinkwaterwinning.”
Volgens de twee organisaties zijn er alternatieve oplossingen waar zowel de Brabantse natuur als de drinkwatervoorziening niet onder hoeft te lijden. “Want drinkwater kan ook van andere plekken komen dan nabij een kwetsbaar natuurgebied. Brabant Water erkent dit zelf ook.” De Brabantse Milieufederatie en Brabants Landschap willen met de provincie en het waterbedrijf in gesprek gaan over de alternatieven.
BELUISTER OOK
H2O Podcast De Toekomst van Ons Water, aflevering met directeur Rob van Dongen van Brabant Water
Hoeveel kogels heeft men laten vallen (op verschillende plaatsen) om te concluderen dat de faalkans als gevolg van een impact (25 kg bal van 22 meter hoogte lijkt me inderdaad een aardige klap geven) op een voldoende laag niveau zit?