Volwassenen en kinderen gaan onder het motto ‘Vang de Watermonsters’ de komende tijd op pad om de waterkwaliteit in kleine wateren te onderzoeken. Zij krijgen hiervoor een meetkit. Het initiatief van Natuur & Milieu wordt volop ondersteund vanuit de waterschapswereld.
De waterkwaliteit van de grote wateren is goed in beeld, maar die van sloten, vennen, beekjes en kleine plassen heel wat minder. Hieraan wil Natuur & Milieu met steun van de ASN Bank en de Nederlandse Waterschapsbank wat doen. Voor het tweede jaar wordt de actie Vang de Watermonsters gehouden. Mensen worden opgeroepen om de waterkwaliteit van een zelf gekozen klein water te meten. Zij kunnen tot en met 7 augustus hun resultaten online doorgeven. Bij de eerste editie in 2019 bleek dat de kwaliteit van kleine wateren, net als bij grotere wateren, zorgelijk is.
15.000 meetkits beschikbaar
Natuur & Milieu werd afgelopen jaar min of meer overvallen door de grote belangstelling, vertelt Rob van Tilburg, directeur programma’s. “Daarom pakken we het op een grotere schaal aan. Ditmaal zijn er 15.000 in plaats van 4.000 meetkits beschikbaar. In 2019 waren er in totaal ongeveer achthonderd bruikbare metingen, nu streven we naar 7.500 bruikbare metingen. We mikken op minstens honderd metingen per waterschapsgebied. Zo ontstaat er echt een dekkend beeld voor Nederland.”
Rob van Tilburg
Zowel volwassenen als kinderen kunnen meedoen. “Wij hebben vorig jaar geleerd dat veel mensen in familieverband op pad gaan”, zegt Van Tilburg. “We hebben de actie weer op dezelfde kindvriendelijke manier vormgegeven met watermonsters als Drollentrol, Guppie en Spoelbaksels.”
Natuur & Milieu wil twee doelen bereiken. “Enerzijds een actueel beeld van de waterkwaliteit van kleinere wateren, anderzijds het vergroten van de betrokkenheid van burgers bij waterkwaliteit. Want mensen kunnen natuurlijk ook zelf veel doen, bijvoorbeeld het opvangen van regenwater. Beide doelen helpen om samen de waterkwaliteit uiteindelijk te verbeteren!”
Waarin onderscheidt Vang de Watermonsters zich van andere burgeronderzoeken zoals het nationale slootjesonderzoek en de waterdiertjestelling? Van Tilburg: “Deze acties gaan vooral over levende biodiversiteit, terwijl ons initiatief is gericht op het meten van de waterkwaliteit op verschillende dimensies. Natuurlijk stemmen we de acties wel goed met elkaar af.”
Zeven waterschappen betrokken
Nieuw is dat de waterschapswereld ditmaal volop meedoet. De Unie van Waterschappen, de Nederlandse Waterschapsbank en zeven waterschappen hebben zich aangesloten bij het initiatief. Het gaat om Amstel Gooi en Vecht, Brabantse Delta, Delfland, De Stichtse Rijnlanden, Rijn en IJssel, Rijnland en Schieland en de Krimpenerwaard. Van Tilburg: “Het heeft veel meer impact dat nu de partijen meedoen die bij waterkwaliteit betrokken zijn. Ook werken de resultaten van de metingen zo beter door in de beleidsontwikkeling van Rijk en waterschappen.”
'Het heeft veel meer impact dat waterschappen nu meedoen'
De waterschappen bieden inhoudelijke en financiële ondersteuning. “Zij hebben goed meegedacht over de opzet van het burgeronderzoek. Welke parameters ga je meten? In welke periode van het jaar? We gaan ook samen met de waterschappen de bevindingen beoordelen.”
Diverse aspecten waterkwaliteit gemeten
De deelnemers onderzoeken diverse aspecten van zowel chemische als ecologische waterkwaliteit. In de meetkit zit een meetstripje om het nitraatgehalte na te gaan. Mensen krijgen een instructie om met een oude cd en een touwtje zelf een secchi-schijf te maken. Hiermee meten ze hoe helder het water is. Deelnemers bekijken ook de dieren en planten in het oppervlaktewater. Zij worden verder gevraagd foto’s te nemen om een beeld te krijgen van onder meer de begroeiing en helling van de oever. Alles bij elkaar duurt zo’n onderzoek ongeveer twintig minuten.
Om deze metingen te valideren, verrichten wetenschappers van NIOO-KNAW nog op honderd locaties controlemetingen. “Dit maakt duidelijk hoe betrouwbaar de door burgers gemeten waarden zijn. Daardoor kunnen we goede uitspraken doen.”
Terugkoppeling van resultaten
In het najaar brengt Natuur & Milieu een uitgebreid rapport over de bevindingen uit. Alle waterschappen krijgen de resultaten van de metingen in het eigen werkgebied teruggekoppeld. “Hiermee kunnen ze in het eigen beleid hun voordeel doen.”
Van Tilburg verwacht dat er opnieuw veel belangstelling voor het onderzoek zal zijn. “Waterkwaliteit staat dichter bij mensen dan bijvoorbeeld klimaatverandering. Het is ook gewoon heel leuk om te doen.” Hij hoopt dat bij een volgende editie alle waterschappen van de partij zijn. “Zo kunnen we er een echt nationaal onderzoek van maken.”
MEER INFORMATIE
Natuur & Milieu over het burgeronderzoek
Website Vang de Watermonsters
Unie van Waterschappen over de actie
Natuur & Milieu over resultaten in 2019
H2O-bericht over slootjesonderzoek
H2O-bericht over waterdiertjes.nl
