Een dijkversterkingsproject langs de Waal in de omgeving van Gorinchem kent een aantal bijzondere aspecten. Een alliantie van Waterschap Rivierenland en aannemers voert alle fasen van het project uit. Verder hebben de bewoners van meet af aan een grote inbreng.
De dijk aan de noordzijde van de Waal tussen Gorinchem en Waardenburg wordt over een afstand van 23 kilometer versterkt. Dat gebeurt in het kader van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma, waarin Rijkswaterstaat en de waterschappen de komende jaren samen ruim elfhonderd kilometer aan primaire dijken versterken. Voor het project langs de Waal is een nieuwe samenwerkingsvorm gekozen. Waterschap Rivierenland en de combinatie Waalensemble (de bedrijven Heijmans, GMB en de Vries & van de Wiel, met Royal HaskoningDHV als adviseur) hebben hun krachten gebundeld in de Graaf Reinaldalliantie. Het project duurt naar verwachting tot en met 2023 en kost inclusief de realisatiefase ongeveer 200 miljoen euro.
De partijen hebben gisteren (3 oktober) hun handtekening onder het alliantiecontract gezet. Zij werken samen in alle drie de fasen van het project: verkenning, planuitwerking en realisatie. Een dergelijke alliantie is een witte raaf bij grote, natte projecten; tot nu toe is hiermee alleen ervaring opgedaan bij de versterking van de Markeermeerdijken. “Deze manier van samenwerken is een wens die de markt al lang heeft”, zegt Henriëtte Nonnekens, omgevingsmanager van Waterschap Rivierenland en nu de alliantie. “Directeur Edwin Lokkerbol van de Vereniging van Waterbouwers zei bij de ondertekeningsbijeenkomst dat hij het zo goed vindt dat we dit aandurven.”
Bewoners gevraagd naar ideeën
De bewoners nemen vanaf het begin in 2016 deel aan het project. Een bewuste keuze, aldus Nonnekens. “Als je bewoners pas mee laat doen bij het technisch ontwerp, is het voor hen te laat om nog met oplossingen te komen. Hun inbreng liep parallel aan de aanbestedingsprocedure. We hebben de mensen die aan en vlak achter de dijk wonen de vraag gesteld: wat vinden jullie belangrijk aan de dijk? Honderd mensen zijn in vijf werkgroepen met deze vraag aan de slag gegaan. Het waterschap heeft dit proces gefaciliteerd en niet gestuurd.”
Dat leverde allerlei praktische voorstellen voor de dijkversterking op. De bewoners hebben die in april gepitcht aan bestuurders van het waterschap en andere overheden. Nonnekens: “Zo hebben zij in het kader van de leefbare dijk de wens om rust en logica in het asfalt en de belijning te brengen. In het kader van het vergroten van de maatschappelijke gebruikswaarde van de dijk willen de bewoners een doorlopende fietsroute. Deze wensen zijn door de gemeenten opgepakt en worden in het project ingebracht. De bewoners kwamen ook met diverse leuke ideeën, zoals de aanleg van klompenpaden rondom de dijk. Dan gaat het om onverharde wandelpaden over particuliere terreinen.”
De bewoners blijven ook de komende jaren nauw betrokken bij het project. De alliantie stelt nu een voorkeursalternatief voor de dijkversterking op. Dit ontwerp zal in de herfst van 2018 klaar zijn. “Wij bekijken de dijk op hoofdlijnen. Daarvoor hebben we de dijk opgeknipt in 51 vakjes. Om oplossingen voor deze vakjes te verzamelen hebben we in september zestien bewonersbijeenkomsten georganiseerd. Dat leverde onder andere het voorstel op om een stukje dijk te verleggen. Daarvan dachten we: o, kan dat ook? Het gaat in dit stadium letterlijk van creatief naar actief.”
Niet alleen informatie ophalen
Het betrekken van de omgeving is steeds een gespreksonderwerp bij de alliantiepartijen, vertelt Nonnekens. “Je moet niet alleen informatie ophalen, maar mensen ook duidelijk laten zien wat je ermee doet. Belangrijk is verder dat je eerlijk bent over wat er gebeurt. De dijk wordt breder en hoger en dat heeft gevolgen voor mensen. We streven in samenwerking met de bewoners naar maatwerkoplossingen.”
Op wat voor soort reactie hoopt Nonnekens aan het eind van het traject in 2023? “Dat bewoners onze medewerkers die over de dijk lopen, op koffie met taart trakteren. Er mag tijdens het project best wrijving zijn, maar ik hoop dat de mensen in de omgeving na afloop tevreden zijn over het resultaat.”
Meer informatie
Bericht over aanbesteding en alliantie
Projectsite dijkversterking Gorinchem-Waardenburg
