De hoogste PFAS-overschrijding in Nederland. Dat weinig benijdenswaardige etiket is op een sloot in Den Haag geplakt. Het zorgt voor onrust onder omwonenden. Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft de sloot inmiddels uit voorzorg afgesloten en nieuwe metingen uitgevoerd. Er wordt geadviseerd om voorlopig geen water te gebruiken voor moestuinen en ook niet in de sloot te zwemmen.
Delfland heeft de bewoners geïnformeerd over de huidige stand van zaken in een brief die op vrijdag 28 juli is verspreid. De sloot bevindt zich op het bedrijventerrein Forepark (in het stadsdeel Leidschenveen-Ypenburg) waar omheen veel woningen staan.
De sloot is verontreinigd met perfluoroctaansulfonaten (PFOS), die tot de grote groep van per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) behoren. Deze door de mens gemaakte chemische stoffen kunnen negatieve effecten hebben voor de volksgezondheid en het milieu.
Ruim 25.000 keer boven de grenswaarde
Het balletje is aan het rollen gebracht door een op 13 juli gepubliceerd bericht van Pointer. Het onderzoeksjournalistiek platform van KRO-NCRV stelt op basis van gegevens van de waterschappen vast dat in de Haagse sloot de hoogste PFAS-overschrijding in Nederland is gevonden: een gehalte van 180 nanogram PFOS per liter. Dat is volgens Pointer ruim 25.000 keer de grenswaarde die het RIVM veilig acht voor oppervlaktewater.
De hoge PFOS-waarde is het resultaat van een meting die het hoogheemraadschap van Delfland in 2021 verrichtte. Delfland heeft toen de bewoners in de aangrenzende waterrijke woonwijk niet op de hoogte gesteld, stelt Pointer. Verder heeft het waterschap geblunderd bij het onderzoek naar de bron van de PFOS-verontreiniging, waardoor de vervuiler onbekend is.
Eerder geen onderzoek naar de bron
Wat het laatste betreft trekt Delfland het boetekleed aan. Dat er iets mis is gegaan, wordt erkend in het bericht van Pointer en ook in de brief van afgelopen vrijdag. Het onderzoek naar de bron van de vervuiling is volgens Delfland twee jaar geleden niet uitgevoerd als gevolg van een menselijke vergissing.
“Dit is te wijten geweest aan een onjuiste interpretatie van een meting in een hemelwaterafvoer op de locatie. De meting van 2.200 nanogram per liter in het riool is genoteerd met een komma, waardoor deze lager leek dan in werkelijkheid het geval was. Hierdoor is er geen onderzoek gedaan naar de oorzaak van de vervuiling. Momenteel is het onderzoek naar de bron opnieuw in uitvoering. Wij hopen daardoor alsnog de bron van de vervuiling te achterhalen. Wanneer dit het geval is, worden maatregelen genomen.”
Meetresultaten in 2021 niet actief gedeeld
Delfland geeft als reden voor het destijds niet informeren van omwonenden dat de PFOS-waarden in de bodem van de sloten in de omliggende woonwijken heel veel lager waren of zelfs bijna niet aanwezig. Ze lagen volgens het waterschap ver onder de RIVM-richtlijn voor de waterbodem.
“De meetresultaten hebben we in 2021 wel gedeeld met het Informatiehuis Water en daarmee werden deze resultaten openbaar. Onze afwegingen in 2021 om de meetresultaten niet actief te delen met buurtbewoners, zijn gemaakt op basis van een bestaand beleid rond de normen die door het Rijk zijn vastgesteld”, staat in de brief.
Er zijn wel maatregelen genomen. “Uiteraard hebben we toen de vervuilde sliblaag van de bodem van de sloot op het bedrijventerrein Forepark weggehaald en afgevoerd naar een gespecialiseerd verwerkingsbedrijf voor vervuild slib.”
Nu diverse maatregelen
In verband met de berichtgeving van Pointer zijn al op 10 juli versneld twee nieuwe metingen verricht. De PFOS-waarden liggen inmiddels lager: 85 nanogram per liter nu tegenover 180 nanogram per liter toen. Maar er blijken ook andere PFAS-stoffen te zitten in de sloot op bedrijventerrein Forepark. Delfland heeft op 21 juli de sloot uit voorzorg afgesloten.
In de woonwijk naast de sloot is eveneens een meting verricht, maar de resultaten daarvan zijn volgens Delfland nog geen aanleiding om hier sloten af te sluiten. Het hoogheemraadschap is op 17 juli gestart met 14 nieuwe oppervlaktewatermetingen, 8 waterbodemmetingen en 2 landbodemmetingen.
Gezondheidsrisico’s onvoldoende duidelijk
Het RIVM kijkt op verzoek van Delfland naar de resultaten van de zowel de eerdere als de huidige metingen. Het advies over de uitkomsten uit 2021 is al binnen. Het is momenteel nog onvoldoende duidelijk wat de gezondheidsrisico’s zijn, aldus het RIVM. Het rijksinstituut beveelt aan om het water in de tussentijd niet te gebruiken voor moestuinen en ook niet in de sloot te zwemmen of te vissen. Er geldt al een visverbod maar niet iedereen houdt zich daaraan.
Delfland verwacht deze week de resultaten van de nieuwe metingen in het oppervlaktewater en de waterbodem. Het RIVM gaat ook deze beoordelen. “Op basis van de meetresultaten en het rapport van het RIVM nemen we mogelijk vervolgmaatregelen.” Als er meer duidelijkheid is, wordt een bijeenkomst voor bewoners georganiseerd.
LEES OOK
Dossier PFAS van Delfland
