De meeste duurzame ontwikkelingsdoelen zijn in Nederland het afgelopen jaar dichterbij gekomen, stelt het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat geldt ook voor het doel van schoon drinkwater en goede sanitaire voorzieningen, al slaat Nederland op dit terrein sowieso geen gek figuur.
Na een nulmeting in 2016 heeft het CBS voor de tweede keer gemeten hoe ons land het doet bij de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Die moeten in 2030 zijn gerealiseerd. Bij de meeste doelen overheersen de positieve ontwikkelingen. Nederland scoort vooral goed op economisch vlak. Er zijn ook aandachtspunten, met name op het gebied van milieu, klimaat, energie en ongelijkheid.
Bij hernieuwbare energie bengelt Nederland vrijwel onderaan de Europese ranglijst: het aandeel in het energieverbruik was 6 procent in 2016. Ook de broeikasgasintensiteit (gedefinieerd als de uitstoot van broeikasgassen gedeeld door het bruto binnenlands product) valt volgens het CBS negatief op. De broeikasgasintensiteit daalt weliswaar, maar veel minder snel dan gemiddeld in de Europese Unie.
Verbeteringen bij zesde doel
Het CBS is positief over het zesde duurzame ontwikkelingsdoel van schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen. Praktisch iedereen heeft hiertoe toegang. Ook wordt een groot deel van het afvalwater veilig behandeld voorafgaand aan lozing. Wel kan de kwaliteit van het water, met name de biologische kwaliteit, worden verbeterd.
Verslechteringen constateert het CBS bij de indicatoren van dit doel niet, wel een aantal verbeteringen. Dat geldt onder meer voor de gebruiksefficiëntie van water, ook aangeduid als waterproductiviteit. Hierbij is de economische prestatie gerelateerd aan het daarvoor benodigde volume grond- en oppervlaktewater dat onttrokken wordt aan het natuurlijk milieu. Het meest recente cijfer dat beschikbaar is, komt uit 2014. Er was een verbetering van 16,8 procent tussen 2012 en 2014 te zien, ruim 8 procent op jaarbasis. Dit is gelijk aan de verbetering in de industrie, de sector met veruit de grootste onttrekkingen van water.
Waterstress is een andere indicator van het zesde doel. De druk op de beschikbare zoetwatervoorraden door onttrekkingen van oppervlakte- en grondwater nam tussen 2012 en 2014 met 12 procent af, een reductie van ruim 6 procent op jaarbasis. Het niveau in 2014 lag ook aanzienlijk lager dan in 2009 en 2010.
Mariene biodiversiteit onder druk
Het veertiende duurzaamheidsdoel betreft de bescherming van zeeën en oceanen. Ook hier is een vooruitgang te bespeuren, al blijft het aantal verbeteringen beperkt. Zo leidde volgens het CBS Nederlandse maatregelen niet tot een significante daling van plastic strandafval tussen 2004 en 2015.
De hoeveelheid stikstof en fosfaat in het zeewater is een maat van eutrofiëring (overmaat aan voedingsstoffen), die een afname van biodiversiteit veroorzaakt. In de periode 2011–2013 is 81 procent van het zeewater beoordeeld als potentieel eutroof: de biologische toestand is goed maar de nutriëntenconcentraties voldoen niet aan de kwaliteitsnorm van de Kaderrichtlijn Water, al wordt de norm voor fosfaat wel gehaald. Van het kustwater is 13 procent eutroof. Slechts 6 procent is niet-eutroof en voldoet dus aan de kwaliteitsnorm. Positief is dat de toevoer van nutriënten naar de Noordzee vanuit omliggende landen sinds 2000 daalt.
De mariene biodiversiteit staat onder druk door met name de visserij en vervuiling. Tussen 1990 en 2015 is de Living Planet Index van de Noordzee met 30 procent afgenomen. Dat komt vooral door de achteruitgang bij de dieren die in of op de zeebodem leven. In de Noordzeekustzone en de Waddenzee daalde de index niet, terwijl het dierenleven in de Ooster- en Westerschelde zelfs licht verbeterde.
Download het rapport Duurzame ontwikkelingsdoelen: de stand voor Nederland. Lees ook meer over de ontwikkelingen in het bericht van het CBS.
