De druk op de drinkwatervoorziening is zo groot, dat het niet meer altijd vanzelfsprekend is dat inwoners en bedrijven in Overijssel drinkwater krijgen. Dat schrijft drinkwaterbedrijf Vitens aan Gedeputeerde Staten van de provincie. De brief is een noodkreet. Het drinkwaterbedrijf doet een dringende oproep aan de provincie om ‘alles op alles te zetten’ om het huidige tekort aan drinkwaterbronnen op te lossen en het belang van drinkwatervoorziening voorop te stellen.
Gedeputeerde Staten erkennen in een eind december opgestelde reactie dat er een ‘mismatch is tussen vraag en aanbod’ en nodigen het drinkwaterbedrijf uit om op korte termijn naar een noodoplossing te zoeken. “Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan maatregelen om de piekbelasting te verlagen, de verlaging van de export uit of de verhoging van de import naar Overijssel. Ook de mogelijkheden om water van een lagere kwaliteit, zoals oppervlaktewater, via zuivering in te zetten kan onderdeel van een noodvoorziening uitmaken. Onconventionele oplossingen zijn bespreekbaar.”
Het drinkwaterbedrijf kampt enerzijds met een tekort aan ‘inzetbare winvergunningen’ en heeft anderzijds te maken met een autonome groei van de vraag naar drinkwater. Een vraag die, schrijft het drinkwaterbedrijf, nog eens sterk zal toenemen als er in de komende tien jaar invulling wordt gegeven aan de ‘enorme woningbouwopgave in Overijssel’ met alleen al in de regio Zwolle 80.000 woningen extra.
De druk op de leveringszekerheid is in 2018, 2019 de 2020 duidelijk geworden. Vitens heeft in die drie droge jaren meer drinkwater moeten leveren dan ooit en moest daarvoor regelmatig vergunningen overschrijden. Het drinkwaterbedrijf voorziet dat de levering van drinkwater steeds problematischer wordt, ook nu de knelpunten in de infrastructuur door het bedrijf op orde zijn gebracht waardoor deze 'robuuster en flexibeler' is. De mogelijkheden om water te winnen (vergunningen) kunnen de groei in drinkwatergebruik niet bijhouden, schrijft het bedrijf. Nu al kan het drinkwaterbedrijf aanvragen voor drinkwaterlevering niet meer altijd honoreren.
Belangenafweging
Vitens spreekt de provincie aan op haar zorgplicht en roept haar op om in de belangenafweging rondom vergunningen de drinkwaterwinning het zwaarst te laten wegen. Het drinkwaterbedrijf wijst er daarbij op dat gebruik van bestaande winvergunningen worden geblokkeerd op grond van andere belangen en regelgeving. “Wij constateren dat in de complexiteit van alle opgaven, afwegingen en belangen, het systeem vastgedraaid lijkt te zijn. Met regelmaat moet Vitens aantonen dat de drinkwatervoorziening geen 'significante effecten' heeft op andere belangen, terwijl dit juridisch gezien niet (altijd) noodzakelijk is”, aldus de door topman Jelle Hannema ondertekende brief.
Ook de zoektocht naar nieuwe winningen en de bijbehorende processen en procedures duren te lang om tijdig oplossing te bieden, schrijft Vitens. “Goed voorbeeld hiervan is de 'Zoektocht Twente', die al loopt sinds de brand bij Vredestein in 2003 en tot op heden nog geen nieuwe drinkwaterwinning heeft opgeleverd.”
Het drinkwaterbedrijf toont begrip voor de grote opgaven (Natura 2000, transities landbouw, energie en watersysteem) waar de provincie mee te maken heeft en spreekt waardering uit voor de ingezette samenwerking in de Adaptieve Strategie Drinkwatervoorziening, maar laat ook doorschemeren dat het een optie is om naar de rechter te stappen als aan drinkwatervoorziening in conflictsituaties niet het juiste belang wordt toegekend. “Om scherpte te creëren in de vraag wat de rangorde in regelgeving is.”
Golden bullet
Gedeputeerde Staten zijn het er mee eens dat processen in de drinkwatervoorziening lang duren, zo schrijven ze. Maar de provincie heeft geen 'golden bullet' tot haar beschikking om tot een oplossing te komen, aldus het college.
Naast de uitnodiging om gezamenlijk een noodvoorziening voor de korte termijn op te stellen, gaat het college van Gedeputeerde Staten ook in op oplossingen voor de middellange en lange termijn. Zo wordt er met het vrijmaken van extra capaciteit prioriteit gegeven aan uitbreiding van de vergunning van de bestaande reserveringen Bruchterveld en Koppelerwaard, schrijven ze. Maar ook geven de bestuurders aan dat ‘het gebruik van de reserveringen en uitbreiding van winningen intensieve gebiedsprocessen vragen’ en vragen daarom ook de inzet van Vitens.
Voor de langere termijn zetten Gedeputeerde Staten in op innovaties en nieuwe typen winningen. Zo verkent de provincie de mogelijkheid om het door Vitens ontwikkelde waterwinningsconcept ‘De Eeuwige Bron’ in de Sallandse Heuvelrug tot uitvoering te gaan brengen.
MEER INFORMATIE
Brief Vitens en reactie Gedeputeerde Staten
H2O artikel over Vitens-concept De Eeuwige Bron
