Na een lange kabinetsformatie, wachten de waterschappen nu op actie van het nieuwe kabinet om de daad bij het groene regeerakkoord te voegen. “Het is een goed regeerakkoord, maar er moet wel geleverd worden," zei directeur Hans Oosters van de Unie van Waterschappen op de markt- en innovatiedag van de Unie van Waterschappen in Amersfoort. Op hetzelfde moment sprak in Den Haag de nieuwe minister van Infrastructuur en Waterstaat, Cora van Nieuwenhuizen, in haar eerste overleg met de commissie IenW van Tweede Kamer over haar voornemens. Ze gaf vooralsnog geen gas.
De waterschappen trekken samen met gemeenten en provincies op om Nederland duurzamer te maken. De lagere overheden presenteerden in maart de investeringsagenda Naar een duurzaam Nederland. In november riepen ze de Tweede Kamer op veertien praktische maatregelen te nemen om de energietransitie te versnellen. "De energietransitie wacht op niemand," stelden ze in het pamflet.
Saneer regelgeving
In de geest van beide documenten zei Oosters in Amersfoort: "We zijn in afwachting van het kabinet." Hij kreeg steun van Bernard Wientjes, voorzitter van de Taskforce Bouwagenda, die het kabinet opriep haast te maken met beleid om de transitie naar een ciculaire economie mogelijk te maken. Hij bepleitte een sanering van wet- en regelgeving die verduurzaming in de weg staan: “Het sluitstuk van de transitie is de regelgeving. Er moet een sanering komen en zo snel mogelijk, wil je de akkoorden van Parijs halen.” Een statement dat precies aansluit bij de wensen van de waterschappen die zich door staande regelegeving geremd zien in de circulaire ambities om grondstoffen te winnen uit afvalwater en energie te leveren.
Veel aangehaald voorbeeld van staande regelgeving die de transitie naar een circulaire economie in de weg staat is afval. Op de markt- en innovatiedag van de waterschappen stelde Wientjes dat afval niet meer bestaat in de circulaire economie. “Alles moet opnieuw worden gebruikt,” zei hij. “En daar moet veel regelgeving voor worden aangepast.”
Goede verwachtingen
Het appèl aan het kabinet van Oosters en Wientjes werd in Amersfoort ingebed in een boodschap van goede verwachtingen (Oosters: 'Ik ben optimistisch'), gestoeld op het regeerakkoord van het kabinet dat zich ‘het groenste kabinet ooit’ (Gert-Jan Segers, ChristenUnie) noemt. Zo moet de CO2-uitstoot in Nederland in 2030 met 49 procent zijn teruggedrongen ten opzichte van 1990. Dit wordt verankerd in een klimaatwet, zo is aangekondigd.
In maart presenteerden gemeenten, provincies en waterschappen de investeringsagenda Naar een duurzaam Nederland, met een plan van aanpak voor de ‘drie grote uitdagingen’: energietransitie, klimaatadaptatie en de circulaire economie. Ze vragen daarin een bijdrage van het Rijk van 230 miljoen per jaar voor versnelling van de aanpak van klimaatadaptatie. De vraag naar extra geld werd later in september op Prinsjesdag ondersteund door Deltacommissaris Wim Kuijken bij de presentatie van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie.
“We willen commitment van het rijk voor aanpak in de regio,” lichtte Oosters na afloop van de markt- en innovatiedag desgevraagd toe. Naast aanpassing van genoemde regelgeving betekent dat ‘een beperkte hoeveelheid geld’ om initiatieven aan te jagen. Oosters: “Dat geldt met name voor klimaatadaptatie. We geven als waterschappen er jaarlijks al 500 miljoen uit aan. De ambitie is dat er de komende vijf á tien jaar een extra bijdrage komt, 230 miljoen per jaar.”
Actuele waterkwesties
Op de dag dat de UvW haar markt- en innovatiedag hield in Amersfoort, sprak in Den Haag de vaste commissie voor Infrastructuur en Waterstaat (IenW) in een wetgevingsoverleg met de nieuwe minister Cora van Nieuwenhuizen van IenW over water. In het overleg werden tal van actuele waterkwesties besproken: medicijnresten, chemische stoffen, mest, microplastics in drink- en oppervlaktewater, het Deltafonds (dat al een tekort heeft), klimaatadaptatie, knelpunten in het hoogwaterbeschermingsplan (Varik-Heesselt), bodemdaling en ‘meekoppelkansen’.
En ook de vragen van de drie lagere overheden kwamen aan de orde. “Ze vragen een bijdrage van 230 miljoen. Ook de Deltacommissaris vraagt een bijdrage. Gaat de minister deze verzoeken honoreren,” wilde Corrie van Brenk (50PLUS) weten. Carla Dik Faber (ChristenUnie) vroeg: “Grondstoffen uit rioolwater zijn volgens de wet afvalstoffen. Deze definitie belemmert de bijdrage van waterschappen aan de circulaire economie. Welke Europese en nationale drempels zijn er? Wil de minister dit in het kader van het grondstoffenakkoord agenderen, zodat er een oplossing komt?”
'Er wordt naar gekeken'
In haar beantwoording legde de minister de in Amersfoort gewenste voortvarendheid nog niet aan de dag. In antwoord op Dik Faber: “Dit onderwerp speelt al enige jaren, ook Europees, bijvoorbeeld de vraag of fosfaat uit rioolwater kan worden gebruikt als kunstmest. Momenteel loopt er een onderzoek naar het risico op pathogene en milieuresten, zowel door het RIVM als in Europees verband door het Joint Research Center. Mochten die onderzoeken laten zien dat de risico's verwaarloosbaar zijn, dan zouden we een en ander kunnen opnemen in de lijst van bijproducten in het kader van de Kaderrichtlijn afvalstoffen. Er wordt dus naar gekeken, maar het is een ingewikkeld traject.”
Over de gevraagde 230 miljoen voor klimaatadaptatie zei ze: “U hebt allemaal geconstateerd dat die gevraagde gelden niet expliciet in het regeerakkoord zijn opgenomen. Ook waterkwaliteit en de aanpak van medicijnresten vragen om extra geld. Op dit moment zijn wij met de koepels in gesprek om te komen tot een bestuursakkoord klimaatadaptatie. Ik wil dat in 2018 afsluiten. Ik kan nu nog geen toezeggingen doen over toekenning van eventuele middelen door het Rijk.”
2018
‘Er wordt naar gekeken’, ‘ik kan nog geen toezeggingen doen’, de minister hield de kaarten voor de borst. De vragenstellers op de markt- en innovatiedag van de UvW in Amersfoort moeten geduld hebben. Na een lange kabinetsformatie, is het nu wachten op de daden van een nieuwe minister. Die komen in 2018.
