Het woord ‘water’ kwam dit jaar niet één keer voor in de Troonrede. Dit terwijl de oude én de nieuwe waterproblemen urgent zijn. Heeft het kabinet dan geen plannen voor de watersector? Jos Peters vindt dat water een prominente plek moet krijgen in de verkiezingsprogramma’s en in de komende kabinetsformatie, én een speerpunt moet zijn voor de lange termijn.
Circulaire koplopers stuiten op lineaire barrières, leest u in deze H2O. Voor de waterschappen en drinkwaterbedrijven is de transitie naar een circulaire bedrijfsvoering een worsteling. Experimenten genoeg, maar het probleem zit ‘m in de overgang naar de gangbare fase, zei Sander Mager, bestuurder van waterschap Amstel Gooi en Vecht tijdens een werkbezoek van Europarlementariër Jan Huitema aan de rioolwaterzuivering Amsterdam West.
In vele artikelen wordt aandacht gevraagd voor de droogte in Nederland en worden ook ideeën aangedragen tot oplossingen. Een van de oplossingen is minder watergebruik, door bedrijven en door huishoudens. Ook H2O biedt dat podium om ideeën tot waterbesparing bij burgers te brengen. Naar mijn mening is dat veel te voorzichtig.
In H₂O van april 2020 introduceerde Theo Claassen zijn boek ’Het Wezen van Water‘ en stelde hij dat de tijd rijp lijkt om aandacht te besteden aan de intrinsieke eigenschappen van water [1]. Dit als aanvulling op de terechte jarenlange aandacht voor alles wat er in water zit en leeft. Aandacht voor een vierde groep van eigenschappen, na of naast die voor de fysieke en chemische eigenschappen van water en voor het aquatisch ecosysteem als geheel.
De Nederlandse waterschappen gaan, in hun rol als beheerder van de rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s) een interessante tijd tegemoet. De Europese Commissie wil dat er in de komende jaren flink wordt gesleuteld aan de Europese wetgeving die relevant is voor zuiveringsbeheerders. Na enkele decennia betrekkelijke rust na de invoering van de richtlijn stedelijk afvalwater in 1991 is het nu tijd om deze richtlijn klaar te maken voor een duurzame toekomst, stelt Michaël Bentvelsen.
Als onderdeel van het compensatiepakket voor de afgeblazen komst van de Marinierskazerne krijgt de provincie Zeeland het Delta Kenniscentrum. Het accent ligt op de Nexus water-voedsel-energie, bij uitstek kenmerkend voor ontwikkelingen in het toekomstbeeld van de Zuidwestelijke delta. Wat betekent het centrum voor de watersector? Lector Niels Groot van de Delta Academy licht toe.
Het is een terugkerend patroon. Het is een jaar te droog of te nat, de zeespiegel stijgt, de bodem daalt, het water is te vies en er moet wat gebeuren. De Tweede Kamer stelt kritische vragen. De minister komt met goede en stevige plannen. Het moet zeker 80 procent beter in 2040. Lof alom. De minister heeft ambitie.
“Er moet een schep bovenop, we moeten versnellen en intensiveren”, schrijft deltacommissaris Peter Glas bij de presentatie van het Deltaprogramma voor 2021. Het is de eerste herijkte versie. Zo’n moment van bezinning is er elke zes jaar. Bijsturen op basis van voortschrijdend inzicht en nieuwe ontwikkelingen.
De Troonrede werd dit jaar uitgesproken in bijzondere omstandigheden in een bijzondere tijd. Jos Peters volgde evenals voorgaande jaren de rede met grote interesse. Hoe vaak zou het woord ‘water’ vallen in dit opnieuw gortdroge jaar? Hij turfde: nul keer. Teleurstellend. Reden voor een open brief aan de Koning.
Als we onze delta leefbaar willen houden is verbeteren niet voldoende, we moeten echt vernieuwen. Dat is de korte versie van de conclusie van de gezamenlijke strategische toekomstverkenning, die Hoogheemraadschap van Rijnland en drinkwaterbedrijf Dunea een jaar geleden presenteerden, op een symposium over de groeiende waarde van water. Er is beweging, maar er mag wel een stapje bovenop, vindt Willemijn Bouland-Oosterwijk, corporate strateeg bij Dunea.
Wie gebukt gaat onder Corona, reorganisaties en/of andere onzekerheid: zet u schrap, het is nog niet voorbij. 2020-2021 wordt een bewogen jaar.
De droogte mobiliseert de criticasters van de waterhuishouding in Nederland. Ze nemen het podium en leggen in scherpe bewoordingen de vinger op de zere plek: het watersysteem is te veel gericht op de snelle afvoer van water. De natuur is de dupe. Met name rond de natte natuurgebieden ‘loopt het enorm uit de klauwen’, leest u in H2O september.
Nu door de klimaatverandering het algemeen waterbeleid steeds belangrijker wordt en de geborgde partijen de kosten van het waterbeheer steeds meer afschuiven op huurders en woningeigenaren, adviseert de commissie Boelhouwer terecht om de geborgde zetels in zijn geheel af te schaffen, zegt Bernd de Nijs. Daarom steunt hij de initiatiefwet tot volledig democratiseren van de waterschapsbesturen. Democratischer maken van de waterschappen is essentieel voor de legitimiteit en het voortbestaan ervan, stelt hij in een bijdrage namens de waterschapspartij Betaalbaar Water.
De commissie Snel onderzoekt de aanpassing van het belastingstelsel. De twee grootste pijnpunten vallen echter buiten de opdracht en worden doorgeschoven naar de toekomst, betogen Hans Middendorp en Ron van Megen. Ten onrechte, stellen ze. 'De Unie van Waterschappen moet de opdracht verbreden'.
De Nationale Analyse Waterkwaliteit geeft redenen tot zorg, maar er is ook hoop, stelt Sas Terpstra. Goede waterkwaliteit vraagt om opgeschaalde en geïntensiveerde aanpak. Durven provincies, waterschappen en boeren het aan om hun middelen en mensen te bundelen en een jarenlang commitment op de uitvoering aan te gaan?
Het is 1952: mijn moeder zwaait met vlaggetjes om de komst van de drinkwaterleiding te vieren. Vooruitgang! Een grote stap voor de volksgezondheid. Gestart als lokale initiatieven van gezondheidscommissies in de 19e eeuw, vierden we een eeuw later dat vrijwel heel Nederland voorzien was van schoon drinkwater. Een succes dat niet in het minst te danken was aan overheidsbeleid. Nooit meer cholera.
‘Tegels eruit, groen erin’ is een veelgehoorde aanpak om klimaatverandering op te vangen. Maar is vergroening in de stad echt effectief? En leidt het niet juist tot nieuwe problemen? Lieselotte Tolk en Maarten Kuiper houden een pleidooi om groen van alle kanten te bekijken: positief en negatief, bovengronds en ondergronds.
Aanvankelijk was aquathermie, warmtewinning uit water, onbekend en onbemind. De techniek haalde maar nét het Klimaatakkoord. Nu zijn TEO, TEA en TED aan een inhaalrace begonnen. En dat is maar goed ook.
'Met normen jagen we achter individuele bestrijdingsmiddelen aan. Maar boeren en tuinders gebruiken steeds andere middelen. De totale toxische druk, de lange-termijn effecten van de cocktail aan giftige stoffen in het water, blijft zo buiten beeld.' Dat stelt Hans Middendorp, die onder verwijzing naar het geruchtmakende boek 'Silent Spring', erop wijst dat het in het oppervlaktewater meestal niet om slechts één enkele milieuschadelijke stof gaat, maar om een mengsel van schadelijke stoffen.
Tijdens een ongrijpbare crisis moet juist de waterwereld het hoofd koel houden. Nederland blijft staan op een stevig fundament als niet de krant, de beurs of de conjunctuur de koers van het waterbeleid bepalen, maar een langetermijnvisie op structurele waardecreatie. Er is nog een wereld te winnen met het uitwerken van risicogestuurde systeembenaderingen, bouwen met de natuur, e-participatie en waarachtig integraal werken.
Niet alleen leidt het infiltreren van al of niet voorbehandeld rivierwater in de hogere zandbodem tot ongewenste nivellering van de waterkwaliteit en veel energieverspilling, het schaadt ook de biodiversiteit. Dat stelt Herman van Dam in een nieuwe bijdrage aan het debat over het gebruik van het Veluwemassief als grondwaterbron voor drinkwater.