De kogel is door de kerk. Waterschap Amstel, Gooi, Vecht (AGV) gaat op de rwzi Amsterdam West een installatie bouwen om biogas op te werken tot groengas. Het algemeen bestuur stemde donderdag in met een uitvoeringskrediet van 9,6 miljoen euro. Als de installatie draait is AGV één van de grootste groengasproducenten van Nederland. Maar daar is de kous nog niet mee af. Er moet in Amsterdam nog gepraat worden over de BV waar het waterschap de bouw en exploitatie in wil onderbrengen.
De oprichting van de BV is vooral een fiscale noodzaak, zegt het dagelijks bestuur. Dat heeft te maken met de relatie met Waternet, het waterbedrijf dat het werk voor AGV uitvoert. De meeste werkzaamheden zijn vrijgesteld van BTW, maar niet alle, zoals de productie van struviet en biogas. De belastingdienst gedoogt dat die activiteiten niet worden belast met BTW, maar daar zit wel een maximum aan. Die zogeheten ‘koepelvrijstelling’ komt in gevaar als AGV meer BTW-plichtige activiteiten ontwikkelt. Zoals de productie en afzet van groengas. Door die onder te brengen in een BV valt die buiten de vrijstelling.
Maar naast de fiscale noodzaak, kan de oprichting van de BV niet los worden gezien van de veranderende rol van het waterschap. Er moet beleid worden ontwikkeld om de circulaire ambities en de participatie in de energietransitie vorm te geven. Dat gaat naar verwachting gepaard met de start van meer projecten zoals de groengasproductie. De vraag is: hoe wordt dat vormgegeven? De voorwaarde daarbij is dat elke bestede euro maatschappelijk verantwoord moet zijn, maar ook dat er een scheiding komt tussen wettelijke en niet-wettelijke taken.
Brede discussie
Die ‘brede discussie’ over een visie en een beleidskader voor toekomstige projecten is nog niet gevoerd, stelt het DB vast in een ‘bestuurlijke reflectie’. En dat moet anders: “Ons DB constateert dat dit bij volgende projecten, waar sprake is van contractvormen die raken aan een discussie over verdeling van investering en risico’s en de rolopvatting van AGV, anders moet.”
Het ontbreken van een visie zet het groengasproject, dat overigens al vijf jaar in voorbereiding is, onder druk. Het optuigen en inrichten van de BV staat in feite model voor toekomstige circulaire projecten. Dat is ook de reden dat het DB er meer tijd voor wil nemen. Dat is dan wel betrekkelijk, want de BV moet er zijn als de groengasinstallatie in bedrijf gaat. Daarom moet in juni de blauwdruk in het AB aan de orde komen.
Het waterschap heeft er belang bij tempo te maken, omdat het biogas dat straks wordt omgezet in groengas, nog tot eind van dit jaar door het Afval- en Energiebedrijf Amsterdam (AEB) wordt verwerkt tot elektriciteit en warmte. Dan loopt het contract af en dat wil AEB niet verlengen. AGV moet de groengasproductie dus snel op gang brengen, daarom wordt volgende maand al begonnen met de bouw. Dat kan, want de benodigde vergunningen zijn binnen, aldus het waterschap.
'We zitten met twee processen en dat voelt als pressure cooking'
Pressure cooking
“We zitten met twee processen en dat voelt als pressure cooking”, zei Renske Peters (Water Natuurlijk) in de vergadering van het algemeen bestuur. Ze sprak daarbij uit dat het bij het ontwikkelen van het zogeheten deelnemingenbeleid van het waterschap niet alleen om fiscaliteit en financieel belang gaat, maar ook om borging van het publieke belang en de gewenste zeggenschap. “Het gaat om sturing, verantwoording en de cash flows van de inkomsten en uitgaven.”
Gerard AaftinkGerard Aaftink (Bedrijven) drong erop aan bij het optuigen van de BV de ‘technische governance’ te borgen. Hij sprak over een holding, waar werkmaatschappen onder worden geplaatst die elk verantwoordelijk worden voor een productgroep, zoals groengas. “Dat lijkt me een goede opzet, maar dan moet je als AGV wel de regie houden over de techniek. Dat is een enorme valkuil met grote financiële risico’s en problemen.”
Kritisch
Aafink was ook kritisch over de contractafspraken die het DB heeft gemaakt met de aannemerscombinatie DMT Environmental Technology en OrangeGas voor de bouw en exploitatie van de groengasinstallatie op de rwzi Amsterdam West. Hij sprak over een ‘zeer ruimhartige beloning’ voor de private partners, wat ten nadele is van de belangen van ingezetenen van het waterschap. De kritische noot weerhield hem gelijk andere partijen er evenwel niet van om in te stemmen met de samenwerking en de kredietverlening van 9,6 miljoen euro door het waterschap.
Infographic oude en nieuwe situatie rwzi Amsterdam West | Bron AGV
Volgens het contract zorgt DMT voor het ontwerp, de bouw en het onderhoud van de technische installatie. OrangeGas is verantwoordelijk voor de productie en verkoop van groengas. In het contract, met een looptijd van 15 jaar, is als uitgangspunt genomen dat AGV eigenaar blijft van het biogas, de groengasinstallatie en het geproduceerde groengas. Er is nog een derde partij, Lindegas. Die zorgt voor het afvangen van CO2 (circa 5 miljoen m3 per jaar) dat, zo is de bedoeling, wordt afgezet in de glastuinbouw.
Jaarlijkse vergoeding
DMT/OrangeGas ontvangt een jaarlijkse vergoeding van 1,35 miljoen euro, wat de kosten van onderhoud, beheer en exploitatie moet dekken. Aanvullend krijgt de aannemerscombinatie 20 procent van de opbrengst van de verkoop van het groengas. AGV houdt dus 80 procent en gaat ervanuit dat het jaarlijks 1,3 miljoen euro overhoudt (voor belastingen).
Het waterschap verwacht jaarlijks 9 miljoen m3 groengas, duurzaam alternatief voor aardgas, te produceren uit 14,7 miljoen m3 biogas. Dat is genoeg om 5.500 woningen van energie te voorzien. AGV, dat al groengas produceert op de rwzi De Ronde Venen, wordt daarmee één van de grootste groengasproducenten van Nederland.
Met OrangeGas is afgesproken dat tot 30 procent van de gasproductie beschikbaar komt voor het verduurzamen van het aardgasgebruik van het waterschap zelf en de stad Amsterdam, die de ambitie heeft om in 2040 aardgasvrij te zijn. Voorts, zo zijn de plannen, wordt het groengas afgezet als transportbrandstof.
