De Chinese hoofdstad Beijing kreeg na extreme regenval te maken met overstromingen. Om erger te voorkomen werd het water afgevoerd naar de provincie Hebei, waarvan grote delen tot woede van bewoners razendsnel onder water liepen. De ingreep legt de kwetsbaarheid van Beijing maar ook de nieuwe metropool Xiong'an bloot. De afvoersystemen houden geen gelijke tred met de snelle verstedelijking in China en de steeds extremere gevolgen van de klimaatverandering.
Na buitensporige hitte in juli, kreeg het noordoosten van China afgelopen week te maken met extreme regenval. In 5 dagen viel 745 millimeter water, met dank aan de tyfoon Doksuri. Het was de zwaarste regenval die Beijing in 140 jaar te verwerken kreeg.
De enorme stortbuien leidden tot overstromingen waarbij volgens de eerste berichten meer dan 20 mensen omkwamen. Voorts werden wegen verwoest, viel de stroom uit en moesten honderdduizenden inwoners worden geëvacueerd.
Weggeleid
In reactie op de overstroming van Beijing besloten de autoriteiten om de druk op de stad te verminderen door water weg te leiden van de hoofdstad, aldus internationale media. Met behulp van met elkaar verbonden dammen, reservoirs en waterwegen werd water afgevoerd naar delen van de provincie Hebei waar minder mensen wonen, schrijft de Britse omroep BBC.
Grote delen van de provincie liepen onder water. Het meest te lijden had Zhuozhou, een stad met 718.000 inwoners omgeven door landbouwgrond en gelegen tussen Beijing stroomopwaarts en de nieuwe metropool Xiong'an stroomafwaarts. Het water in de provinciestad steeg in een paar minuten van enkele centimeters tot meer dan een meter, aldus de berichten. Meer dan 134.000 inwoners werden overvallen door de plotselinge vloed.
Woede
De overstromingen in Hebei riepen woede op bij de bevolking, zo bleek uit commentaren op social media. In tal van posts, waarvan er vele werden verwijderd door censoren, werd kritiek geuit op het feit dat de provincie het leeuwendeel van de overstroming op zich moest nemen om de crisis in Beijing onder controle te houden.
De boosheid werd versterkt door een uitspraak van Ni Yuefeng, de communistische partijsecretaris van de provincie Hebei, die, aldus de BBC en de Britse krant The Guardian, in een overigens later weer verwijderd officieel commentaar trots stelde dat overstromingsopslag- en detentiegebieden en andere gebieden in de buurt van Beijing gebruikt werden als ‘slotgracht voor de hoofdstad’.
Op social media waren de reacties op de uitspraak van Yuefeng niet mals: "Machthebbers geven alleen om hun superieuren. Gefeliciteerd! Hij krijgt promotie. Maar de gehoorzame 70 miljoen inwoners van Hebei zullen worden opgeofferd."
De woede is mede te verklaren omdat bewoners in de getroffen regio’s zich niet realiseerden dat ze in de bedding van de gracht van de hoofdstad wonen, aldus Oiwan Lam op Global Voices, de internationale gemeenschap van schrijvers, bloggers en digitale activisten die actuele gebeurtenissen in kaart brengen aan de hand van posts van burgers op social media.
Maar naast Beijing werd met het onder laten lopen van Hebei ook Xiong'an beschermd, aldus de reacties op social media. De nieuwe metropool ten zuiden van Beijing geldt als groot ontwikkelingsproject van de Chinese president Xi Jinping, met als doel om een nieuw economisch centrum in de regio te bouwen. Deze ‘stad van de toekomst’ moest evenals Beijing worden ontzien.
Overstromingsbeheer
Het statement van de communistische partijsecretaris Yuefeng over de slotgracht mag dan woede hebben gewekt, het past wel in beleid dat in China wordt toegepast bij overstromingen. “China's netwerk voor overstromingsbeheer heeft een pikorde van bescherming die prioriteit geeft aan grote belangrijke steden zoals Beijing, Tianjin en Shanghai, met als laagste orde de plattelandsgebieden”, zegt Wang Weiluo tegen de BBC. De Chinese ingenieur die nu in het buitenland woont nadat hij kritiek had geuit op China's bouw van de Drieklovendam, stelt dat het systeem de belangen van gewone mensen in stad en op het platteland niet respecteert.
Daar komt bij dat steden als Beijing erg kwetsbaar zijn als er sprake is van extreme regenval. China’s hoofdstad heeft in de afgelopen 20 jaar 7 keer te maken gehad met overstromingen. In 2012 viel in één dag 190 millimeter water en kwamen 79 mensen om.
Snelle ontwikkeling
Een van de factoren die Beijing kwetsbaar hebben gemaakt, is de snelle ontwikkeling van de stad, zegt klimatoloog Shao Sun tegen het wetenschappelijk tijdschrift Nature. In de afgelopen drie decennia is de bevolking van de stad bijna verdrievoudigd. Het resultaat daarvan is een excessieve groei van gebouwen, wegen en andere infrastructuur, aldus de wetenschapper die verbonden is aan de Universiteit van Californië in Irvine.
Hij zegt: "China's snelle verstedelijking heeft geleid tot een wildgroei van ondoordringbare oppervlakten. Groene ruimtes zoals parken en tuinen spelen een vitale rol in het vasthouden van water. De afname van groen als gevolg van verstedelijking vermindert de capaciteit om overvloedige regenval effectief te beheren."
De afvoersystemen in Beijing hebben ook geen gelijke tred gehouden met de snelle ontwikkeling, zegt Junqing Tang tegen Nature. Hij is verbonden aan de University Shenzhen Graduate School in Shenzhen en richt zich op stedelijke veerkracht en risicovermindering bij rampen. Veel van de afvoersystemen in Beijing zijn niet ontworpen om grote hoeveelheden water te verwerken en worden niet regelmatig onderhouden of verbeterd, zegt hij. "Dit kan leiden tot waterverzadiging en de gevolgen van overstromingen verergeren."
Sponzen
In reactie op de verhoogde kwetsbaarheid door de snelle verstedelijking lanceerde de Chinese overheid in 2015 het plan om van de grote steden sponzen te maken die 70 procent van de regenval kunnen vasthouden en hergebruiken. Het is de bedoeling dat 80 procent van de bebouwde gebieden in deze steden in 2030 aan deze doelstelling voldoet.
Sindsdien hebben zo'n 30 steden - waaronder Beijing - verschillende toepassingen getest om overstromingen te beperken, zoals het gebruik van waterdoorlatende materialen voor wegen en trottoirs, het herstellen van wetlands en natuurlijke waterwegen en het creëren van meer groene ruimten, schrijft Nature. Maar die inspanningen hebben er nog niet toe geleid dat Beijing de extreme regenval van afgelopen week kon verwerken.
Dat is ook niet verwonderlijk, zo valt op te maken uit de reactie van Hongzhang Xu, verbonden aan de Australian National University in Canberra. Het sponzenplan is niet ontworpen om extreme weersomstandigheden zoals de Doksuri typhoon aan te kunnen, zegt hij tegen de BBC. “Het ontwerp is gebaseerd op gemiddelde jaarlijkse regenval."
Met een neerslag van 745 millimeter is een nieuwe norm gesteld, die een verdere aanpassing van overstromingsbeheer vergt. Klimatoloog Sun zegt dan ook dat de stedelijke drainage in Beijing en andere steden in China moet worden verbeterd om bestand te zijn tegen het almaar extremere weer naarmate de klimaatverandering toeneemt.
