Momenteel buigt de ECHA, het European Chemicals Agency, zich over het PFAS-restrictievoorstel, met daarin een snel en verstrekkend verbod op deze stoffen. EurEau, de Europese koepel van waterbedrijven, maakt zich grote zorgen over PFAS. Daarom vraagt de organisatie in een open brief aan voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie om het PFAS-restrictievoorstel onverkort te ondersteunen.
EurEau vindt dat het restrictievoorstel volledig in lijn is met de Europese ‘Chemicals Strategy for Sustainability’ en benadrukt de urgentie van het aanpakken van PFAS-verontreiniging om de volksgezondheid en het milieu te beschermen. De Europese Green Deal kan volgens EurEau niet slagen zolang er PFAS worden geproduceerd en gebruikt: "PFAS zijn overal in onze omgeving aanwezig en zijn inmiddels doorgedrongen tot het oppervlakte- en grondwater, de bodem, ons voedsel en zelfs tot in moedermelk."
De Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) heeft PFAS – vaak aangeduid als 'forever chemicals' – aangemerkt als een ernstig gezondheidsrisico, waardoor dringende actie van de watersector nodig is. De uitdagingen die PFAS-vervuiling veroorzaakt, zijn volgens EurEau veelzijdig en vormen flinke obstakels voor het halen van de doelstellingen van de Europese Green Deal. De waterkoepel ziet problemen op vijf terreinen: technologische hindernissen, gevolgen voor de circulaire economie, ongewenste afhankelijkheid van derde landen, milieu-impact en financiële lasten.
Enorme zuiveringsinspanning
Zo is verwijdering van PFAS uit ruw drinkwater technologisch zeer uitdagend – en nu nog praktisch onmogelijk voor afvalwater. Het vergt veel middelen en energie, waarbij 10 tot 20 procent extra ruw water nodig is en de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk toeneemt.
Actieve kool, vaak gebruikt voor de verwijdering van PFAS, wordt grotendeels geïmporteerd uit China. Hierdoor ontstaat een ongewenste afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers voor de behoeften van vitale infrastructuur, aldus EurEau. Voorts vernietigen de huidige technologieën de PFAS niet, maar genereren ze verontreinigde reststoffen met hoge concentraties PFAS, die veilig moeten worden afgevoerd. Deze situatie bedreigt de klimaat- en energiedoelstellingen van de EU en de veerkracht van watersysteem.
Daarnaast belemmeren PFAS in afvalwaterstromen en rioolslib de terugwinning en recycling van voedings- en grondstoffen, wat de transitie naar een circulaire economie ondermijnt. Initiatieven voor waterhergebruik worden bedreigd, waardoor bijvoorbeeld boeren in heel Europa in de knel dreigen te komen. Bovendien strekt PFAS-verontreiniging zich inmiddels verder uit dan alleen de waterbronnen.
Zeer mobiel
De meeste PFAS zijn zeer mobiel en bereiken het aquatische milieu via meerdere wegen. Veel waterlichamen zullen niet voldoen aan de toekomstige milieukwaliteitsnormen voor PFAS, waardoor ecosystemen, visserij, toerisme, landbouw en waterdiensten en uiteraard de menselijke gezondheid ernstig worden bedreigd. Het Europese doel van nulvervuiling blijft volgens EurEau door PFAS nog vele decennia onbereikbaar.
En terwijl de PFAS-producenten buiten schot blijven, worden de enorme kosten voor de verwijdering van deze chemicaliën uit het water en voor het bijkomende afvalbeheer afgewenteld op de watergebruikers. Hierdoor komt de betaalbaarheid van essentiële diensten in gevaar, met name voor kwetsbare gemeenschappen, aldus EurEau. Volgens de koepel moet de Commissie nú in actie komen, om toekomstige generaties te beschermen.
