Het grensoverschrijdende Life MICA-project, waarin muskus- en beverratten met innovatieve middelen worden bestreden, is een van de 27 finalisten voor de Natura 2000 Award. Volgens trekker Waterschap Rivierenland zijn de resultaten al duidelijk zichtbaar. De enige andere finalist uit Nederland is de verruimde Millingerwaard.
De belangrijkste Europese natuurprijs, die elke twee jaar wordt uitgereikt, kent dit jaar een recordaantal van 96 inzendingen uit 25 landen. De jury wijst op 29 mei vijf winnaars aan in vijf verschillende categorieën, voor de publieksprijs kan tot 25 april online worden gestemd.
Life MICA is in 2019 gestart als internationale samenwerking met als doel het aantal muskus- en beverratten terug te brengen tot een beheersbare populatie. Dat moet schade aan dijken, gewassen en biodiversiteit voorkomen. Afgelopen september is het project afgerond, vertelt woordvoerder Jelmer Krom van Rivierenland. "Maar de lessen die we geleerd hebben, zetten we door."
Het waren vooral de waterschappen langs de grens met Duitsland en België, waaronder Rivierenland, die de noodzaak zagen van samenwerking. De invasieve exoten trekken vanuit onze buurlanden Nederland binnen. Krom: "Ze komen als het ware met het water mee. Dat moet je dus Europees oplossen."
Beeldherkenning
Het project Life MICA is – met dank aan een Life-subsidie van de Europese Unie – gestart om nieuwe technieken te ontwikkelen en te testen. Onder leiding van Waterschap Rivierenland werkten deskundigen uit België, Duitsland en Nederland hierbij de afgelopen vier jaar samen met universiteiten, onderzoeksinstituten, regionale overheden en bedrijven.
Dat heeft bijvoorbeeld slimme vangkooien met beeldherkenning opgeleverd, waarmee de vangst van andere diersoorten dan de bever- of muskusrat wordt voorkomen. DNA uit watermonsters en gevangen exemplaren wordt gebruikt om inzicht te krijgen in migratieroutes en door middel van monitoring en registratie wordt gewerkt aan een efficiëntere bestrijding.
Daarmee sluit het project volgens de woordvoerder mooi aan bij het streven van de waterschappen om de indringers tot de landsgrens terug te dringen, zoals dat met de beverrat al min of meer gelukt is. "Wil je de laatste muskusrat vangen, dan moet je dat slimmer doen. Daar zijn deze innovaties voor bedoeld."
Zoetwatermossel
Lag bij de bestrijding van de graafdieren de nadruk lang op waterveiligheid, inmiddels is ook de biodiversiteit een belangrijke reden om de bever- en muskusrat tot ongewenste gast te verklaren. Ze vernietigen de habitats langs de rivieren en verdringen inheemse soorten, aldus Krom. "Ze gedijen goed bij riet."
In de 28 Natura 2000-gebieden waar het projectteam actief is, zijn al goede resultaten te melden: het riet herstelt zich en de populaties van zoetwatermossel en roerdomp stabiliseren. Het streven is uiteindelijk om de innovaties verder te verbeteren en ook in andere delen van Nederland in te zetten.
Naast Life MICA maakt ook de heringerichte Millingerwaard kans op de Natura 2000 Award 2024. In dit natuurgebied ten oosten van Nijmegen heeft de rivier meer ruimte gekregen door de aanleg van een stroombaangeul en kwelgeulen. Dat is gecombineerd met natuurontwikkeling en mogelijkheden voor recreatie.
