In duizend jaar was de warme golfstroom in de Atlantische Oceaan nog niet zo zwak als nu. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Duitse, Ierse en Britse wetenschappers. Afzwakking van deze moeilijk te analyseren golfstroom zou gevolgen hebben voor de zeespiegel aan de Amerikaanse kant van de oceaan en voor de weersomstandigheden in Europa.
De Atlantic Meridional Overturning Circulation (AMOC) is een systeem van stromingen in de oceaan, waaronder de Warme Golfstroom. “De AMOC verdeelt veel warmte in het klimaatsysteem,” legt Dewi le Bars van het KNMI uit. “Het transporteert de warmte van het zuiden naar het noorden van de Atlantische Oceaan. Daarnaast kan het stromingensysteem de oceaan op grotere diepte koelen. De AMOC heeft veel invloed op het klimaat omdat het bepaald in welke mate de oceaan de hitte, die ontstaat door de opwarming van de aarde, op kan nemen.
De zeespiegel aan de Amerikaanse kust van de Atalantische Oceaan zou door een afzwakkend systeem van golfstromen gaan stijgen. In Europa kan verdere afzwakking van de stroom leiden tot strengere winters en hetere, drogere zomers. Le Bars: “Afzwakkende stromingen hebben dus geen directe gevolgen voor de prognoses voor de zeespiegelstijging bij Nederland. Maar om onze klimaatmodellen te testen, is het wel belangrijk om veranderingen in deze stromingen in het verleden te begrijpen.”
Laatste woord
Dat het stromingensysteem afzwakt, en dus minder water door de oceaan pompt, door de klimaatverandering werd volgens le Bars al langer vermoed. “Het water aan de oppervlakte van de oceaan wordt lichter. Dit komt enerzijds doordat het water aan de oppervlakte warmer wordt, de opwarming van de aarde zorgt voor hogere temperaturen, en anderzijds doordat het zoete water dat vrijkomt bij het smelten van de Groenlandse ijskap, de Arctische gletsjers en het zee-ijs.”
Deze theorie lijkt door het recente onderzoek te worden bevestigd. Le Bars wijst er wel op dat de AMOC moeilijk te observeren is. “Directe metingen worden pas sinds 2004 gedaan. Het onderzoek waar het nu over gaat, is interessant en bouwt voort op al eerder bekende data. Andere wetenschappers bekeken de data recent echter op een andere manier en kwamen tot de conclusie dat de AMOC de afgelopen dertig jaar niet is afgezwakt. Hier is het laatste woord dus nog niet over gezegd.”
MEER INFORMATIE
Gulf Stream System at its weakest in over a millennium
A 30-year reconstruction of the Atlantic meridional overturning circulation shows no decline
