Investeer in natuurherstel, te beginnen met de beheerplannen voor stroomgebieden in Europa. Dat zegt het World Wide Fund for Nature (WWF). De natuurbeschermingsorganisatie dringt erop aan op lokaal, nationaal en Europees niveau de implementatie van Nature-based Solutions (NbS) te bevorderen.
Deze op natuur gebaseerde oplossingen in zoetwatersystemen hebben een groot potentieel om ons te helpen in de aanpak van de klimaatverandering en bij te dragen biodiversiteit en in de transitie naar een groenere economie, stelt het WWF dat zich daarbij baseert op een nieuw rapport van kennisinstituut Deltares dat is gelanceerd tijdens de Wereld Water Week. Daarin is onderzocht in hoeverre Nature-based Solutions kunnen helpen de impact van rampen te verminderen zoals de recente overstromingen in West-Europa en Turkije.
Het rapport stelt dat door rekening te houden met de natuurlijke kenmerken en dynamiek van de rivier, de overstromingsbestendigheid van gebieden duurzamer kan worden vergroot dan alleen met traditionele technische oplossingen, zoals versterking van dijken en kades.
En als alle voordelen van de landschaps- en waterkwaliteit, recreatie, het vasthouden van nutriënten en het verminderen van overstromingsrisico’s in aanmerking worden genomen, kunnen grootschalige uiterwaarden en rivierherstel op veel plekken economisch aantrekkelijker zijn dan traditionele oplossingen, stelt Deltares vast.
Economische factor
Die constatering is belangrijk, want de economische factor is voor overheden een belangrijke afweging als ze kiezen voor maatregelen in het zoetwaterbeheer, aldus WWF. En er mag dan een toenemende belangstelling zijn voor Nature-based Solutions, in de praktijk wordt de aanpak nog maar weinig toegepast, stelt WWF vast.
Dit ondanks de ambities van de Green Deal, de doelstelling van de EU om Europa tegen 2050 klimaatneutraal te maken. “Deze studie draagt bij aan het groeiende bewijs dat investeringen in op de natuur gebaseerde oplossingen voor zoetwaterbeheer economisch gezien de voorkeur verdienen, wanneer rekening wordt gehouden met alle voordelen die mensen ontlenen aan gezonde, goed functionerende rivieren en wetlands.”
Uit het onderzoek van Deltares, dat mede gebaseerd is op casestudies naar de Donau, de Elbe en de Schotse rivier Eddleston Water, trekt WWF een aantal conclusies. Naast de positieve bijdrage aan de klimaatverandering en verbetering van de biodiversiteit scheppen op de natuur gebaseerde oplossingen voor zoetwaterbeheer ook werkgelegenheid op korte en middellange termijn. Voorts zijn ze vanuit sociaal-economisch oogpunt aantrekkelijker dan de traditionele oplossingen als ook gekeken wordt naar de effecten van gezonde rivieren en hun natuurlijke uiterwaarden voor de mens.
Inzichtelijk maken
De natuurbeschermingsorganisatie roept overheden op werk te maken van toepassing van nature-based solutions, door de kosten-batenvoordelen voor overheidsinvesteringen inzichtelijk te maken en de toepassing als essentiële maatregel op te nemen in nationale en regionale plannen voor onder meer waterbeheer, klimaatadaptatie en risicovermindering bij rampen. “Te beginnen met de stroomgebiedbeheerplannen die nu ter discussie staan.”
Die discussie is gevoed met het in juni gepubliceerde onderzoek ‘The final sprint for Europe’s rivers’ waarin een coalitie van Europese Natuurbeschermingsorganisaties vaststelt dat de stroomgebiedbeheerplannen voor Europese rivieren nog altijd onvoldoende zijn om de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) in 2027 te halen.
Living European Rivers
De oproep van WWF om op de natuur gebaseerde oplossingen voor zoetwaterbeheer te kiezen, wordt gedaan binnen het initiatief van de natuurorganisatie om de Europese wateren weer tot leven te brengen ten bate van mens en natuur. Dit initiatief met de naam ‘Living European Rivers’ heeft tot doel om rivieren, meren en wetlands die nog in goede gezondheid verkeren, te beschermen en de aangetaste rivieren, meren en wetlands te herstellen. Dat moet onder meer gebeuren met beter waterbeheer en ombuigen van geldstromen naar op de natuur gebaseerde oplossingen.
Op Europees niveau pleit WWF onder meer voor geleidelijke afschaffing van EU-subsidies voor sectoren en activiteiten die de toepassing van op de natuur gebaseerde oplossingen tegengaan in met name rivieren, uitwaarden en wetlands, zoals intensieve landbouw en scheepvaart. Ook wil de organisatie dat in Europese wetgeving en in investeringsvoorschriften van EU-fondsen de toepassing van nature-based solutions wordt vastgelegd.
- In de bovenloop duurzaam beheer van het landgebruik, herstel van natuurlijke bossen, graslanden en veengebieden en beekbescherming.
- Middenloop en benedenloop: hermeandering, oeverbeschoeiing, bescherming van moerassige stromen en uiterwaarden; weer op gang brengen of creëren van nevengeulen; herstellen, opnieuw verbinden, verbreden en verlagen van uiterwaarden; herstellen van wetlands en de aanleg van natuurlijke waterretentiegebieden.
- In stedelijke gebieden: verbeterde regenwaterafvoer, doorlaatbare bestrating en stedelijke wetlands ter vervanging van ondoorlaatbare oppervlakken.
MEER INFORMATIE
Flyer WWF
Rapport Deltares: Economic rationale of NBS in freshwater ecosystems
H2O Actueel: Natuurorganisaties: beheerplannen Europese rivieren beneden de maat
