De rijksoverheid dient voor lithium in oppervlaktewater een milieunorm op te stellen en de stof op te nemen in de monitoring waterkwaliteit en de landelijke Emissieregistratie.
Dat adviseert Royal HaskoningDHV in een onderzoeksrapport dat is opgesteld in opdracht van Rijkswaterstaat. Aanleiding voor het rapport is de zorg over de concentraties lithium die via de Rijn en de Maas ons land binnenkomen. In het jaarverslag 2020 vroeg de Vereniging van Rivierwaterbedrijven RIWA voor het eerst aandacht voor het probleem van lithium.
De gehaltes aan lithium in de Rijn bij Lobith liggen al nu al boven de risicogrens die RIVM heeft vastgesteld. De verwachting is dat die gehaltes de komende jaren gaan stijgen, omdat in het Zuid-Duitse stroomgebied van de Rijn wordt ingezet op lithiumwinning. De Duitse auto-industrie wil minder afhankelijk worden van lithium uit China en daarom kiest Duitsland voor eigen winningen.
Humane risico's
Lithium wordt hoofdzakelijk toegepast in batterijen. Via afvalwaterlozingen komt het spul in de Rijn terecht. In de huidige zuiveringstechnieken voor drinkwater kan het niet worden verwijderd. Teveel aan lithium is schadelijk voor de gezondheid. “Humane risico’s dienen aandacht te krijgen”, adviseert Royal HaskoningDHV aan Rijkswaterstaat. “Gebruikers van Rijn- en Maaswater gaan nu al of in de toekomst mogelijk last krijgen van hoger lithiumgehalten.”
Wilt u H2O lezen? Kijk hier voor een abonnement
In opdracht van Rijkswaterstaat zijn voor het eerst alle bekende meetgegevens bestudeerd over de gehaltes lithium in grote rivieren en andere rijkswateren. In totaal zijn meetgegevens van 54 waterlichamen doorgelicht op 51 meetpunten. Ook zijn afvoerdebieten onderzocht op de plekken waar de Maas en de Rijn ons land binnenkomen, respectievelijk Eijsden en Lobith.
De metingen bij Lobith liggen grotendeels boven de risicogrens van 11 μg/l. De metingen bij Eijsden liggen vooral onder de risicogrens. In het voorjaar zijn de gehaltes lager dan in het najaar.
Risicogrens
De concentraties van het zilverwit alkalimetaal nemen vanaf Lobith steeds verder af en zijn in het Amsterdams-Rijnkanaal en de Waal al onder de risicogrens. In de IJssel ligt het jaargemiddelde van het eerste meetpunt nog net boven de risicogrens; maar deze neemt af tot onder de risicogrens in het IJsselmeer.
Momenteel heeft Nederland nog geen formeel vastgestelde milieukwaliteitsnorm voor lithium op basis van ecotoxicologische risico’s. Lithium staat ook nog niet op de lijst van prioritaire stoffen of specifieke verontreinigende. Omdat er geen formele norm is, vindt er ook geen toetsing voor de Kaderrichtlijn Water plaats op deze milieuonvriendelijke stof.
