Een nieuw belastingstelsel voor de waterschappen is van de baan, vanwege een gebrek aan draagvlak. Op 11 oktober bekijkt de Ledenraad van de Unie van Waterschappen opnieuw hoe het verder moet met belastingstelsel.
De aanpassing van het belastingstelsel is een kwestie die de waterschappen al sinds 2014 bezighoudt. Aanleiding was een rapport van de Organisatie voor Economische Ontwikkeling en Samenwerking (OESO) over waterbeheer in Nederland. Daarin werden vraagtekens gezet bij de toekomstbestendigheid van de financiering van het waterbeheer.
De Unie van Waterschappen stelde in september 2015 de Commissie Aanpassing Belangstelsel (CAB) in, om onderzoek te doen naar de houdbaarheid van en de knelpunten in het belastingstelsel. In die commissie waren 10 van de 21 waterschappen vertegenwoordigd. De commissie sprak met honderden interne en externe belanghebbenden.
Eindrapport
Het eindrapport dat na een uitgebreid proces in mei 2018 uitkwam, bevatte een voorstel voor een compleet nieuw belastingstelsel. Volgens de CAB was het niet mogelijk om de knelpunten binnen het huidige stelsel op te lossen, maar moest er een nieuw stelsel komen om de knelpunten op te lossen en het profijtbeginsel beter te verankeren.
De voorstellen van het Uniebestuur voor een nieuw belastingstelsel, gebaseerd op het CAB-rapport, leidden in juni 2018 tot een storm van kritiek. Het voorstel werd daarop aangepast, maar viel in december opnieuw in ongenade. Daarop werd besloten de kwestie over de waterschapsverkiezingen van maart 2019 heen te tillen.
Net voor de zomer is besloten om tijdens de Ledenraad van oktober te kijken hoe het verder moet. Volgens Unievoorzitter Rogier van Sande is er voor een majeure stelselwijziging geen draagvlak. Mogelijk wordt er besloten tot een beperkte aanpassing van het stelsel, tegen de eerdere voorstellingen van het bestuur in. Het bestuur pleitte juist voor nieuwbouw in plaats van renovatie.
Pijnpunt
Het pijnpunt in het voorgestelde nieuwe belastingstelsel was dat de heffingen anders over de categorieën inwoners, bedrijven en ongebouwd zouden worden verdeeld. Inwoners zouden minder gaan bijdragen, terwijl bedrijven en natuur meer moesten bijdragen.
De aanpassing van het belastingstelsel is volgens Ron van Megen, voorzitter van de Algemene Waterschapspartij en bestuurslid bij waterschap Vallei en Veluwe, een lastige kwestie, doordat boeren en bedrijven de meeste zeggenschap hebben binnen de waterschappen.
Van Megen: “Het is niet in hun belang om de waterschapsbelasting te herzien als dat betekent dat zij meer moeten gaan bijdragen. Daardoor komt de rekening voor grote opgaven, zoals droogte, wateroverlast en zeespiegelstijging, nu vrijwel volledig bij de huishoudens te liggen. En dat terwijl bedrijven ook profijt hebben van een goed functionerend watersysteem. Het is niet meer dan logisch dat ook zij meer gaan bijdragen.”
Een uitgebreide reconstructie van de worsteling van de waterschappen met de aanpassing van het belastingstelsel staat in de augustus-uitgave van H2O
We willen een techniek ontwikkelen om de bodem omhoog te laten groeien met 1m p/jaar. We hadden al zitten denken aan dit systeem, maar ik zou graag eens willen praten over jullie ervaring of samenwerking .
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.