In de strijd tegen de droogte in hun provincie vragen de waterschappen Aa en Maas, Brabantse Delta, De Dommel en Rivierenland Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant een onafhankelijke ‘adviescommissie droogte’ in te stellen. Die moet innovatieve oplossingen aandragen voor verantwoord watergebruik.
Met name de drie waterschappen Aa en Maas, Brabantse Delta en De Dommel maken zich ernstig zorgen over de gevolgen van klimaatverandering in Noord-Brabant. Volgens hen is dit dé provincie waar de droogteproblemen zich razendsnel opstapelen.
"Er is al veel in droogtebestrijding geïnvesteerd, maar het is niet genoeg. Dit vraagt om een stevige krachtenbundeling en een fundamenteel andere aanpak, van álle partners", schrijven ze aan Gedeputeerde Staten.
Ze pleiten daarom ‘vurig’ voor een onafhankelijke, deskundige en breed samengestelde adviescommissie droogte in opdracht van GS. Die moet met innovatieve oplossingsrichtingen en concrete aanbevelingen voor een efficiënt en verantwoord (her)gebruik van water in 2030 en daarna komen.
Oud probleem
De waterschappen stellen dat ze als gevolg van klimaatverandering tegen de grenzen van het bestaande systeem aanlopen. "Hoe water vast te houden om het te kunnen gebruiken als we het nodig hebben, lijkt plots een nieuwe uitdaging."
Ze wijzen er echter ook op dat die klimaatverandering ‘slechts’ een oud probleem blootlegt. "Anderhalve eeuw ontginning, ontwatering, drainage en peilbeheer door ruilverkaveling en landinrichting, toenemende verstedelijking en verharding van terreinen en industriële activiteit met bijbehorende grond- en oppervlaktewateronttrekkingen hebben Brabant kwetsbaar gemaakt voor droogte."
Een radicale systeemverandering is daarom nodig, ofwel een volledige reset van de wijze waarop de verschillende functies en sectoren met het watersysteem omgaan. "Cruciaal is dat het noodzakelijke herstel van de waterbalans wordt gekoppeld aan urgente maatschappelijke opgaven en de ruimtelijke ordening in Brabant, én daarbuiten."
Nieuw kabinet
Daarvoor is een brede adviescommissie gewenst, menen de partijen, met mensen die (inter-)nationaal gezaghebbend zijn in de waterwereld, voldoende bekend zijn met de droogteproblematiek in Brabant, een brede oriëntatie op innovatie- en transitievraagstukken hebben en de nodige politieke en maatschappelijke ervaring meebrengen.
Deze commissie zou begin 2021 van start moeten gaan, zodat met de belangrijkste uitkomsten van de eerste fase ‘slim kan worden ingespeeld’ op een nieuw te vormen kabinet, dat naar verwachting in het najaar 2021 aantreedt. De uitkomsten van de tweede fase kunnen door datzelfde kabinet worden meegenomen in nieuwe beleids- en uitvoeringsprogramma’s. "Als dat lukt, zet Brabant de toon en wordt een bedreiging omgezet in een kans."
Gisteren heeft een eerste gesprek plaatsgevonden met het provinciebestuur. Dat staat hier positief tegenover, zegt een woordvoerder van Waterschap Brabantse Delta. "Binnenkort volgen gesprekken over de precieze invulling."
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.