Als de lente relatief droog is, zullen in de zomer de grondwaterstanden in grote gebieden van Nederland onder de gebruikelijke waarden blijven. Dan kunnen er zonder aanvullende maatregelen watertekorten optreden. Dat is de prognose van Deltares.
Het kennisinstituut heeft met het Landelijk Hydrologisch Model in beeld gebracht hoe de grondwaterstanden zich de komende maanden kunnen ontwikkelen. Aan het eind van de natte winter was de situatie in grote delen van het Nederland nog goed. Inmiddels bestaat er de kans op lage of te lage grondwaterstanden deze zomer, ook bij normale weersomstandigheden voor de tijd van het jaar.
Grondwater aangevuld in winter
De vele regen in de winter zorgde voor een flinke aanvulling van het grondwater dat zich dicht onder het maaiveld bevindt, stelt Deltares vast. Dit ondiepe grondwater steeg op veel plekken in grote delen van het land zelfs tot boven gebruikelijke waarden.
De uitzondering vormen de hoger gelegen zandgebieden zoals de Veluwe en de Sallandse Heuvelrug. De ondiepe grondwatervoorraden waren hier aan het einde van de winter niet volledig aangevuld, omdat zij langzaam reageren op neerslag. Voor de diepe grondwaterstanden geldt dat deze op 15 maart tot wel een meter lager stonden dan het langjarig gemiddelde voor deze datum.
Omslag door droge start lente
De situatie is intussen aanzienlijk veranderd door de erg droge start van de lente. De regenwateroverschotten van begin van het jaar zijn grotendeels verdampt en de grondwaterstanden bijna overal snel gedaald. Na de neerslag van vorige week zijn in de meeste delen van het land de waarden voor ondiep grondwater normaal voor de tijd van het jaar, maar in de zandgebieden centimeters tot lokaal meer dan een meter lager.
Het KNMI verwacht dat het neerslagtekort de komende vijftien dagen oploopt van 75 naar ruim 104 millimeter, omdat het overwegend droog blijft. Het tekort is zelfs iets groter dan in het recordjaar 1976 om dezelfde tijd. Het is onbekend of er daarna voldoende regen gaat vallen, meldt Deltares.
Twee scenario’s voor rest voorjaar
Het kennisinstituut presenteert aan de hand van het Landelijk Hydrologisch Model twee prognoseberekeningen voor de rest van het voorjaar. Als het in mei en juni weer gaat regenen zoals in een normaal jaar, zijn in de meeste gebieden de grondwaterstanden normaal. Zij blijven echter in sommige delen van het land lager dan gebruikelijk om dezelfde tijd.
Blijft het voorjaar relatief droog? Dan zullen grondwaterstanden deze zomer waarschijnlijk in grote gebieden van Nederland onder de gebruikelijke waarden blijven. Volgens Deltares kunnen er watertekorten optreden, als er geen aanvullende maatregelen worden genomen. Dit kan leiden tot economische schade voor de landbouw, achteruitgang van de natuur, droogvallende beken, daling van de bodem en verslechtering van de toestand van het diepe grondwater in het zuiden en oosten van Nederland.
Prognose van het ondiepe grondwater in 2020 ten opzichte van het langjarig gemiddelde bij een hoog neerslagtekort in mei en juni. Links is het verschil in grondwaterstand op 1 juni te zien, rechts op 1 juli. (Bron: Deltares)
MEER INFORMATIE
Toelichting Deltares plus grafieken
Wareco over dalend grondwater
Droogtemonitor LCW van 21 april
